ผลของการวางผังและออกแบบโครงการบ้านจัดสรรที่มีต่อผู้อยู่อาศัย : กรณีศึกษา โครงการบ้านสวนริมคลองบางมด และโครงการบ้านสวนริมคลองกรุงเทพกรีฑา

Abstract

กระแสของงานออกแบบสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ (Modern Architecture) ได้แผ่ขยายไปทั่วทุกพื้นที่ของโลก ส่งผลให้มีการลอกเลียนแบบกันไปโดยไม่ได้คำนึงถึงความแตกต่างทางกายภาพและวิถีในการดำเนินชีวิตของคนในท้องถิ่น จากการศึกษางานสถาปัตยกรรมอาคารพักอาศัยของประเทศไทยในช่วงปี พ.ศ.2526 และในช่วงปี พ.ศ.2528 พบว่าโครงการบ้านจัดสรรในประเทศไทยมีการนำแบบบ้านต่างๆจากยุโรปมาสร้างจนกลายเป็นรูปแบบสมัยนิยม ในขณะที่ บริษัท แปลน อาคิเต็ค จำกัด หรือแปลนกรุ๊ปในเวลาต่อมา ได้ออกแบบโครงการบ้านจัดสรรที่มีความแตกต่างจากโครงการบ้านจัดสรรส่วนใหญ่ โดยมีการวางผังและออกแบบเป็นกลุ่มบ้าน และได้รับรางวัลทางสถาปัตยกรรมทั้งจากภายในประเทศและภายนอกประเทศ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาแนวความคิดในการวางผังและออกแบบ สภาพทางกายภาพที่เกิดขึ้น และผลที่ผู้อยู่อาศัยได้รับจากการวางผังและออกแบบโครงการบ้านจัดสรร โดยใช้การสัมภาษณ์ผู้ออกแบบวางผัง และผู้ที่เกี่ยวข้อง สอบถามกลุ่มตัวอย่างผู้อยู่อาศัย และการสังเกตในโครงการบ้านสวนริมคลองบางมดและโครงการบ้านสวนริมคลองกรุงเทพกรีฑา ผลจากการศึกษาพบว่า แปลนกรุ๊ปมีแนวความคิดในการวางผังและออกแบบที่เน้นการสร้างชุมชนและให้ความสำคัญกับการอยู่อาศัยกับธรรมชาติ โดยใช้พื้นที่ร้อยละ 30-50 เป็นพื้นที่ส่วนกลางให้ทุกบ้านเดินเข้าสู่สวนส่วนกลางที่เชื่อมต่อกันหมด และเชื่อมต่อไปยังศูนย์ชุมชน แนวความคิดในการออกแบบตัวบ้านให้สัมผัสธรรมชาติ ผลที่ผู้อยู่อาศัยได้รับโดยส่วนใหญ่ทั้งสองโครงการเป็นไปตามแนวความคิดที่วางไว้ ยกเว้นโครงการบ้านสวนริมคลองบางมดที่มีปัญหา 1.การออกแบบพื้นที่จอดรถ 2.บ้านเช่า อันเนื่องมาจากการขยายตัวของครอบครัวที่ส่งผลให้ผู้อยู่อาศัยย้ายออกจากบ้านและปล่อยบ้านให้เช่า 3.การบริหารจัดการโครงการที่ให้เช่าอาคารสโมสร ทำให้ผู้อยู่อาศัยไม่สามารถใช้ประโยชน์ได้และไม่มีพื้นที่สำหรับการทำกิจกรรมร่วมกัน แนวความคิดในการวางผังและออกแบบโครงการที่ให้ความสำคัญกับการสร้างชุมชนและการอยู่อาศัยกับธรรมชาติเป็นตัวอย่างของแนวความคิดที่ประสบความสำเร็จ โดยมีข้อเสนอแนะสำหรับการวางผังและออกแบบโครงการบ้านจัดสรรในอนาคต คือ 1.การวางผังให้ทุกครัวเรือนเข้าถึงอาคารสโมสรได้อย่างสะดวก หากชุมชนมีขนาดใหญ่ อาจแยกออกเป็นจุดๆให้เข้าถึงได้สะดวก 2.การบริหารจัดการชุมชนหลังการเข้าอยู่อาศัยและในการวางผังและออกแบบต้องคำนึงถึงการบริหารจัดการโครงการควบคู่กันไป 3.ต้องมีการติดตามและประเมินผลการวางผังและออกแบบโครงการบ้านจัดสรร เพื่อพัฒนาการวางผังและออกแบบตลอดเวลา