การวิเคราะห์ปัจจัยกำหนดการขาดเสถียรภาพทางการค้า ระหว่างประเทศของไทยู ตั้งแต่ปี พ.ศ.2510-2525

Abstract

วิทยานิพนธ์เรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาสาเหตุการขาดเสถียรภาพทางการค้าระหว่างประเทศของไทย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2510-2525 ดัชนีที่ใช้วัดระดับการขาดเสถียรภาพทางการค้าระหว่างประเทศ คือ อัตราการแลกเปลี่ยนทางรายได้ โดยแบ่งการวิเคราะห์เป็นสองส่วนใหญ่ ๆคือ ส่วนแรก: วิเคราะห์ระดับมหภาค ส่วนสอง: วิเคราะห์ระดับจุลภาค ผลการศึกษาจากการวิเคราะห์ระดับมหภาค ปรากฏว่า สาเหตุสำคัญของการขาดเสถียรภาพทางการค้าระหว่างประเทศของไทย มาจากการแปรผันทางด้านอุปทานหรือการแปรปรวนของผลผลิตภายในประเทศเป็นหลัก โดยมีการแปรผันทางด้านอุปสงค์จากต่างประเทศเป็นสาเหตุรอง การแปรผันในอุปทานและอุปสงค์มีค่าเสริมกันในการก่อให้เกิดการขาดเสถียรภาพทางการค้าระหว่างประเทศ ข้อสรุปนี้อธิบายได้จากความจริงที่ว่า สัดส่วนการส่งสินค้าออกของไทยส่วนใหญ่ประกอบไปด้วยหมวดสินค้าอาหารที่จำเป็นสำหรับการบริโภค ดังนั้น อุปสงค์ที่มีต่อสินค้าเหล่านี้ค่อนข้างมีเสถียรภาพส่วนการวิเคราะห์การแปรผันในอัตราการแลกเปลี่ยนทางการค้า พบว่าสาเหตุสำคัญของการแปรผัน ไม่ได้มาจากการแปรผันในราคาส่งออกหรือราคานำเข้า สาเหตุใดสาเหตุหนึ่ง แต่มาจากการแปรผันในทิศทางเดียวกันของทั้งราคาส่งออกและราคานำเข้า ผลการศึกษาระดับจุลภาค โดยวิเคราะห์สาเหตุการขาดเสถียรภาพทางการค้าระหว่างประเทศของสินค้าส่งออกสำคัญเก้าชนิดของไทย ปรากฏว่า สินค้าที่ดัชนีการขาดเสถียรภาพของอัตราการแลกเปลี่ยนทางรายได้จากมากไปน้อยตามลำดับ ได้แก่ น้ำตาล ผลิตภัณฑ์สิ่งทอ สับปะรดกระป๋อง ยางพารา ข้าว กุ้งสดแช่แข็ง ดีบุก ข้าวโพด และผลิตภัณฑ์มันสำปะหลัง สินค้าเจ็ดชนิดได้แก่ ข้าว ดีบุก ผลิตภัณฑ์มันสำปะหลัง กุ้งสดแช่แข็ง น้ำตาล ผลิตภัณฑ์สิ่งทอ และสับปะรดกระป๋อง การแปรผันทางการค้าระหว่างประเทศมาจากการแปรผันในอุปทานภายในประเทศเป็นสาเหตุสำคัญ สินค้าเหล่านี้ปรากฏว่า หมวดสินค้าอุตสาหกรรมได้แก่ น้ำตาล ผลิตภัณฑ์สิ่งทอ และสับปะรดกระป๋อง มีดัชนีการขาดเสถียรภาพของอัตราการแลกเปลี่ยนทางรายได้สูงสุดตามลำดับ ทั้งนี้เนื่องจากสินค้าทั้งสามชนิดเป็นสินค้าอุตสาหกรรมการเกษตรที่พึ่งพิงสินค้าเกษตรเป็นวัตถุดิบในการผลิต ปัญหาส่วนใหญ่มาจากความไม่แน่นอนของวัตถุดิบการเกษตร ซึ่งขึ้นอยู่กับสภาพดินฟ้าอากาศเป็นสำคัญ และคุณภาพวัตถุดิบต่ำ มีสินค้าสองชนิดได้แก่ ยางพารา และข้าวโพด การแปรผันทางการค้าระหว่างประเทศมาจากการแปรผันในอุปสงค์จากต่างประเทศเป็นสาเหตุสำคัญ ทั้งนี้เพราะสินค้าทั้งสองชนิดผลิตเพื่อตอบสนองต่ออุปสงค์จากต่างประเทศเป็นหลัก ทำให้ตลาดส่งออกของสินค้าทั้งสองเป็นตลาดของผู้ซื้อฝ่ายเดียว นอกจากนั้นพบว่าสินค้าส่งออกส่วนใหญ่การแปรผันในอุปทานและอุปสงค์มีค่าเสริมกันในการก่อให้เกิดการแปรผันทางการค้าระหว่างประเทศ โดยมีสินค้าเพียงสองชนิด ได้แก่ ข้าวและผลิตภัณฑ์มันสำปะหลัง การแปรผันในอุปทานและอุปสงค์มีค่าหักล้างกันในการก่อให้เกิดการแปรผันทางการค้าระหว่างประเทศ การวิเคราะห์แยกองค์ประกอบสาเหตุการขาดเสถียรภาพทางการค้าระหว่างประเทศโดยพิจารณาจากสาเหตุของการแปรผันในปริมาณส่งออก และการแปรผันในอัตราการแลกเปลี่ยนทางการค้าของสินค้าส่งออกสำคัญ ผลปรากฏว่าสาเหตุของการแปรผันในปริมาณส่งออก มาจากความแปรปรวนของปริมาณส่งออกเท่ากับ 96 เปอร์เซ็นต์ และมาจากความแปรปรวนร่วมระหว่างปริมาณส่งออก เท่ากับ 4 เปอร์เซ็นต์ แสดงว่าอิทธิพลของการแปรผันในปริมาณส่งออกสินค้าสำคัญมาจากความแปรปรวนของปริมาณส่งออกเป็นสาเหตุสำคัญ ส่วนอิทธิพลจากความแปรปรวนร่วมมีน้อยมาก สินค้าที่มีเปอร์เซ็นต์ก่อให้เกิดการแปรผันในปริมาณส่งออกสินค้าสำคัญสูงสุด ได้แก่ ข้าว น้ำตาลและผลิตภัณฑ์มันสำปะหลัง แต่มีสินค้าสามชนิดที่มีเปอร์เซ็นต์ในการก่อให้เกิดการแปรผันในปริมาณส่งออกลดลงได้แก่ ข้าวโพด ยางพารา และดีบุก ผลการวิเคราะห์การแปรผันในอัตราการแลกเปลี่ยนทางการค้า ปรากฏว่าสาเหตุสำคัญมาจากความแปรปรวนของอัตราการแลกเปลี่ยนทางการค้าเท่ากับ 63 เปอร์เซ็นต์ และมาจากความแปรปรวนร่วมระหว่างอัตราการแลกเปลี่ยนทางการค้าของสินค้าส่งออกสำคัญ เท่ากับ 37 เปอร์เซ็นต์ สินค้าที่มีเปอร์เซ็นต์ในการก่อให้เกิดการ แปรผันในอัตราการแลกเปลี่ยนทางการค้าสูงสุด ได้แก่ ข้าว น้ำตาล และยางพารา แต่มีสินค้าสองชนิดที่มีเปอร์เซ็นต์ในการก่อให้เกิดการแปรผันในอัตราการแลกเปลี่ยนทางการค้าลดลง ได้แก่ กุ้งสดแช่แข็ง และผลิตภัณฑ์สิ่งทอ