อุตสาหกรรมน้ำอัดลมในประเทศไทยกับกฎหมายป้องกันการผูกขาด

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อหามาตรการทางกฎหมายป้องกันการผูกขาดที่เหมาะสมเพื่อใช้ควบคุมพฤติกรรมการไม่แข่งขันด้านราคาของอุตสาหกรรมน้ำอัดลมในประเทศไทยได้อย่างมีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับสภาพความเป็นจริงทางเศรษฐกิจของประเทศ ผลการวิจัยพบว่าการไม่แข่งขันด้านราคาของอุตสาหกรรมน้ำอัดลมเป็นสภาพที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้เนื่องจากถูกกำหนดตลอดเวลาจากโครงสร้างตลาดที่เป็นแบบผู้ขายน้อยราย (Oligopoly) หลักการของกฎหมายแม้ว่าจะเข้มงวดตามมาตรการของพระราชบัญญัติกำหนดราคาสินค้าและป้องกันการผูกขาด พ.ศ. 2522 ก็ตาม ก็ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงสภาพโครงสร้างตลาดที่เป็นอยู่และทำให้โครงสร้างตลาดมีการแข่งขันเกิดขึ้นได้ วิถีทางของมาตรการทางกฎหมายที่อาจเปลี่ยนแปลงโครงสร้างตลาดหรือทำให้ตลาดดังกล่าวมีการแข่งขันเกิดขึ้นและอาจจะนำมาซึ่งการแข่งขันด้านราคาในที่สุดได้นั้น ต้องเป็นมาตรการที่เลือกควบคุมพฤติกรรมของผู้ที่มีอำนาจเหนือตลาดอยู่แล้วในตลาดน้ำอัดลมโดยตรง (Dominant Position) มิให้ใช้อำนาจที่มีอยู่เหนือผู้อื่นไปในทางมิชอบ ก่อให้เกิดความเสียหายและไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภค ผู้ประกอบการรายอื่น ๆ ที่อยู่ในตลาดเดียวกัน และผู้ประกอบการรายใหม่ที่จะเข้ามาในตลาด การควบคุมพฤติกรรมของผู้มีอำนาจเหนือตลาดดังกล่าว จะเอื้อประโยชน์ให้แก่คู่แข่งขัน ลูกค้า ผู้จำหน่าย ผู้บริโภค และผู้ประกอบการที่ต้องการเข้าสู่ตลาด การนำหลักดังกล่าวมาปรับใช้จะทำให้ผู้ประกอบการรายใหญ่ที่มีส่วนแบ่งทางตลาดร่วมกันสูงสุดของตลาดน้ำอัดลมทั้งประเทศ ซึ่งในปัจจุบันจะเห็นได้อย่างชัดเจนว่ามีอยู่ด้วยกัน 2 ราย คือ บริษัท ไทยน้ำทิพย์ จำกัด และ บริษัท เสริมสุข จำกัด (มหาชน) จัดได้ว่าเป็นผู้มีอำนาจเหนือตลาดแล้ว จึงไม่สามารถใช้อำนาจตลาดที่มีอยู่เพื่อกีดกันมิให้ผู้อื่นเข้ามาในตลาดได้ ทำให้ผู้ประกอบการรายใหม่สามารถเข้าสู่ตลาดได้ง่ายขึ้น ตลาดน้ำอัดลมจึงเปิดกว้างและอาจนำไปสู่การแข่งขันด้านราคาได้ในที่สุด