การวิเคราะห์แนวคิดในการปลูกฝังจริยธรรมของ เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดทางจริยธรรม และแนวคิดเกี่ยวกับวิธีการปลูกฝังจริยธรรมของเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี โดยใช้วิธีวิจัยเชิงประวัติศาสตร์ วิเคราะห์และตีความข้อมูลจากเอกสารผลงานที่เกี่ยวกับจริยธรรมของท่าน ในช่วง พ.ศ. 2435-2485ผลการวิจัยพบว่า จริยธรรมตามแนวคิดของท่านมี 3 ประเภท คือ 1. จริยธรรมที่เกี่ยวกับตนเอง ได้แก่ การรู้จักอนามัย การรู้จักออกกำลังกาย ความไม่ประมาท ความมัธยัสถ์ การใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ ความเพียนพยายาม ความคิดริ่เริ่ม ความขยันหมั่นเพียร ความอดทน การรู้จักประมาณตน ความสันโดษ ความมีเหตุผล ความกล้าหาญ ความซื้อสัตย์สุจริต การู้จักเลือกคน 2. จริยธรรมเกี่ยวกับผู้อื่น ได้แก่ ความมีกิริยามารยาท ความเคารพ ความเอื้อเฟื้อ เสียสละ ความกตัญญูกตเวที ความเมตา ความละอาย ความรับผิดชอบ ความยุติธรรม 3. จริยธรรมที่เกี่ยวกับชาติ ศาสนาและพระมหากษัตริย์ ได้แก่ ความใส่ใจในการศึกษา การงานและอาชีพ ความสามัคคี การทำเพื่อประโยชน์ส่วนรวม ความจงรักภัคดีต่อพระมหากษัตริย์ การปฏิบัติตนตามหลักพระพุทธศาสนา จริยธรรมที่ท่านเน้นและให้ความสำคัญเป็นพิเศษ ได้แก่ การรู้จักออกกำลังกาย ความมัธยัสถ์ ความสันโดษ ความซื่อสัตย์สุจริต ความเชื่อฟัง ความกตัญญูกตเวที การทำประโยชน์ส่วนรวม ความเอาใจใส่ในการศึกษา การงานและอาชีพส่วนแนวคิดเกี่ยวกับวิธีการปลูกฝังจริยธรรมพบว่า แนวคิดเกี่ยวกับวิธีการปลูกฝังจริยธรรมในโรงเรียนและนอกโรงเรียนจะเหมือนกันในลักษณะคำกล่าวที่ท่านใช้ถ่ายทอดแนวคิดจริยธรรมโดยใช้ลักษณะคำกล่าวในเชิงให้ข้อคิด ให้คำแนะนำ ให้เหตุผล ใช้คำถาม เปรียบเทียบ ผูกเป็นเรื่อง ยกตัวตัวอย่าง ยกสุภาษิต เป็นต้น แต่จะแตกต่างกันตรงประเภทของผลงานที่ท่านใช้ในการถ่ายทอด