ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการตีความกฎหมายอาญา

Abstract

การตีความกฎหมายเป็นการเลือกเอาหลักเกณฑ์ทางกฎหมายที่แน่นอนจากกลุ่มของหลักเกณฑ์ทางกฎหมายทั้งที่บัญญัติไว้เป็นลายลักษณ์อักษรและที่ไม่ได้บัญญัติไว้เป็นลายลักษณ์อักษร การตีความกฎหมายมีส่วนในการพัฒนากฎหมายลายลักษณ์อักษรอยู่ด้วย การตีความบทกฎหมายลายลักษณ์อักษรจึงมิใช่เป็นแต่เพียงการหาหลักเกณฑ์จากบทบัญญัติเท่านั้น แต่ยังมีส่วนที่เป็นการสร้างหลักเกณฑ์ทางกฎหมายขึ้นทางหนึ่งด้วย ในกฎหมายอาญามีหลักว่า บุคคลจะต้องรับโทษต่อเมื่อมีกฎหมายบัญญัติไว้เป็นลายลักษณ์อักษร (Nulla poena sine lege) ในการตีความให้ได้หลักเกณฑ์ทางกฎหมายเพื่อนำมาลงโทษบุคคลจึงทำได้เท่าที่เป็นการเลือกหลักเกณฑ์ทางกฎหมายจากบทบัญญัติเท่านั้น ส่วนการตีความที่เป็นการสร้างหลักเกณฑ์ทางกฎหมายขึ้นใหม่ไม่อาจนำมาใช้เพื่อให้ได้หลักเกณฑ์มาลงโทษบุคคล การตีความบทกฎหมายอาญาจึงต้องมีลักษณะพิเศษแตกต่างจากการตีความบทกฎหมายอื่น กล่าวคือ จะสร้างฐานความผิดขึ้นใหม่โดยอาศัยการตีความไม่ได้ แต่ในส่วนหลักเกณฑ์ทางกฎหมายอาญาที่นำมาใช้เพื่อเป็นคุณแก่จำเลย ไม่อยู่ในข้อจำกัดว่าต้องเป็นหลักเกณฑ์ที่ได้บัญญัติไว้เป็นลายลักษณ์อักษรเท่านั้น การตีความกฎหมายในส่วนนี้จึงไม่มีความแตกต่างจากการตีความกฎหมายอื่น กล่าวคือ ผู้ตีความอาจหาหลักเกณฑ์ที่อยู่นอกบทบัญญัติมาใช้ในทางเป็นคุณแก่จำเลยได้ นอกจากนั้น ทัศนคติที่แตกต่างกันในความเป็นอิสระของกฎหมายอาญา (autonomy of criminal law) ก็ดี ความยิ่งหย่อนในการให้ความสำคัญต่อองค์ประกอบด้านจิตใจของผู้กระทำความผิด (subjective) และองค์ประกอบภายนอก (objective) ก็ดี ตลอดจนความยิ่งหย่อนในการให้ความสำคัญต่อการควบคุมอาชญากรรม (crime control) และการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคล (due process) ก็ดี ย่อมมีผลกระทบต่อการตีความกฎหมายอาญาเพื่อลงโทษบุคคล