การลงโทษปรับทางอาญา

Abstract

โทษปรับเป็นโทษอาญามาตั้งแต่สมัยโบราณ ในระยะแรกโทษนี้มีเพื่อทดแทนการที่ผู้กระทำผิดอาจถูกแก้แค้นจากฝ่ายผู้เสียหายเพื่อแสดงให้ผู้เสียหายเห็นว่าผู้กระทำผิดได้รับผลร้ายอย่างใดอย่างหนึ่งแล้ว ต่อมารัฐก็แบ่งค่าปรับจากผู้เสียหายส่วนหนึ่ง ในที่สุดก็พัฒนามาเป็นรายได้ของรัฐแต่อย่างเดียว เพื่อตอบแทนที่รัฐเข้ามาจัดระบบความยุติธรรมให้ ในปัจจุบันกฎหมายอาญาของทุกประเทศมีโทษปรบเพื่อเป็นโทษสถานเบาในความผิดเล็กน้อยซึ่งผู้กระทำผิดไม่สมควรรับโทษจำคุกหรือมิฉะนั้นก็ใช้ควบคู่กับโทษจำคุกในกรณีที่ต้องการทำให้โทษจำคุกหนักขึ้น แม้โทษปรับจะเป็นโทษสถานเบาแต่ก็อาจส่งผลกระทบได้หลายประการ โดยเฉพาะการกำหนดจำนวนค่าปรับสูงและใช้พร่ำเพรื่อจนผู้ต้องโทษไม่อาจชำระค่าปรับได้จนในที่สุดต้องเปลี่ยนไปรับโทษจำคุกหรือกักขังแทนอันเป็นการผิดวัตถุประสงค์ของการมีโทษปรับ ในหลายประเทศจึงพัฒนาระบบโทษสถานเบานี้ให้ดูเป็นธรรมขึ้นให้ใช้ได้ผลจริงจังขึ้น และให้มีความสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของโทษสถานนี้มากยิ่งขึ้น วิทยานิพนธ์นี้พบตัวอย่างในประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายคอมมอนลอว์ เช่น ประเทศอังกฤษและประเทศสหรัฐอเมริกาได้พิจารณาเรื่องนี้ถึงกับกำหนดไว้ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 13 แล้วว่า หลักการกำหนดโทษปรับควรเป็นอย่างไร ในประเทศสแกนดิเนเวียมีการใช้โทษปรับโดยกำหนดระบบปรับตามวัน ในประเทศฝรั่งเศสมีวิธีชำระค่าปรับที่คล่องตัวและสะดวกแก่ผู้ต้องโทษปรับ ในประเทศญี่ปุ่นและประเทศออสเตรเลียมีการรอการลงโทษปรับและผู้ต้องโทษปรับอาจขอผ่อนชำระได้ การวิจัยพบว่าระบบโทษปรับของไทย ในประมวลกฎหมายอาญามิได้ให้ใช้ระบบวัน-ปรับตามระบบของประเทศสแกนดิเนเวีย แต่ใช้ระบบกำหนดโทษปรับตายตัวมาตั้งแต่ รศ. 127 การปรับปรุงกฎหมายในเรื่องนี้มีอยู่ไม่บ่อยครั้งนักและไม่อาจถือได้ว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ ผู้เขียนเสนอแนะให้มีการแก้ไขปรับปรุงวิธีการปรับเสียใหม่ คือ ปรับปรุงวิธีชำระค่าปรับให้ศาลมีอำนาจสังรอการลงโทษปรับและทุเลาการกักขังแทนค่าปรับได้ ฝ่ายผู้ต้องโทษปรับก็ควรมีสิทธิร้องขอผ่อนชำระค่าปรับหรือชำระค่าปรับด้วยวิธีอื่นที่สะดวกกว่า นอกจากนี้ควรส่งเสริมการเปรียบเทียบปรับให้ได้แพร่หลายเพื่อยุติการนำคดีอาญาที่มีโทษเล็กน้อยไปสู่ศาล