การเปลี่ยนศาสนาของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง (สะกอ) ในหมู่บ้านภาคเหนือของประเทศไทย

Abstract

การวิจัยมีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาปัจจัยการเปลี่ยนศาสนาของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง (สะกอ) จากเดิมที่มีการถือผีแล้วเปลี่ยนไปนับถือศาสนาพุทธหรือศาสนาคริสต์ รวมทั้งศึกษาถึงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นภายหลังการเปลี่ยนศาสนาและศึกษาถึงเอกลักษณ์ทางชาติพันธุ์ของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงที่ยังคงอยู่ในท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น หมู่บ้านที่ศึกษา คือ หมู่บ้านแม่โต๋ หมู่ที่ 2 ตำบลบ่อแก้ว อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเป็นหมู่บ้านชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง (สะกอ) มีครัวเรือนทั้งหมด 47 หลังคาเรือน 69 ครอบครัว มีประชากร 292 คน นับถือศาสนาที่แตกต่างกัน มีทั้งนับถือศาสนาพุทธ ศาสนาพุทธควบคู่กับการถือผี และนับถือศาสนาคริสต์ วิธีการในการศึกษาใช้วิธีการทางมานุษยวิทยา โดยผู้ศึกษาเข้าไปอาศัยอยู่ในหมู่บ้านเป็นเวลา 6 เดือน เพื่อเข้าไปสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วม พูดคุยกับชาวบ้านโดยไม่ใช้แบบสอบถามและสัมภาษณ์ ผู้รู้เฉพาะเรื่องแบบเจาะลึกเพื่อทำความความเข้าใจในกระบวนการเปลี่ยนศาสนา ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยที่ทำให้ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงเปลี่ยนไปนับถือศาสนาพุทธคือปัจจัยทางด้านการเมือง ปัจจัยทางด้านสังคม-จิตใจ ในขณะที่ปัจจัยที่ทำให้ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงเปลี่ยนไปนับถือศาสนาคริสต์ คือ ปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจ ปัจจัยทางด้านสังคม-จิตใจ การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นภายหลังการเปลี่ยนศาสนาพบว่า การเปลี่ยนศาสนามีผลต่อการเปลี่ยนทางด้านความเชื่อ ประเพณีปฏิบัติ และวิถีชีวิตของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง แต่เอกลักษณ์ที่ยังคงอยู่ของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงในท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น คือ ความเป็นคนกะเหรี่ยงที่เรียกตนเองว่า “ปาเกอะญอ” ที่มีบรรพบุรุษร่วมกัน พวกเขาจะมีความรักความสามัคคีช่วยเหลือกันและกัน