การพัฒนายุทธศาสตร์การผลิตบัณฑิตระดับปริญญาตรีสายสังคมศาสตร์ : การวิเคราะห์อัตราผลตอบแทนจากการลงทุนทางการศึกษา

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหาของการจ้างงาน และผลตอบแทนของบัณฑิตปริญญาตรีสายสังคม ศาสตร์ วิเคราะห์อัตราผลตอบแทนทางสังคมและส่วนบุคคลของบัณฑิตปริญญาตรีสายสังคมศาสตร์ วิเคราะห์เปรียบเทียบอัตราผลตอบแทนจากการลงทุนของบัณฑิตปริญญาตรีในแต่ละสาขาของสายสังคมศาสตร์ และพัฒนายุทธศาสตร์การผลิตบัณฑิตระดับปริญญาตรีสายสังคม ศาสตร์ โดยการวิเคราะห์อัตราผลตอบแทนจากการลงทุนทางการศึกษา ประชากรและกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย บัณฑิตปริญญาตรีที่สำเร็จการศึกษาสายสังคมศาสตร์ ได้แก่ 1) สาขารัฐศาสตร์ 2) สาขานิติศาสตร์ 3) สาขาครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ 4) สาขาบริหารธุรกิจ และ 5) สาขาเศรษฐศาสตร์ ของสถาบันอุดมศึกษาของรัฐและเอกชนในกรุงเทพมหานครและปริมณฑลซึ่งปฏิบัติงานในองค์กรเอกชนที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยและอยู่ในกรุงเทพมหานครจำนวน 450 คน นายจ้างจากองค์กรเอกชนซึ่งประกอบด้วย ผู้บริหารระดับสูงขององค์กรเอกชน จำนวน 9 ท่าน และผู้จัดการฝ่ายทรัพยากรบุคคลขององค์กรเอกชน จำนวน 9 ท่านจากองค์กรเอกชนขนาดใหญ่ กลาง และเล็ก จำนวนทั้งหมด 9 แห่ง ผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านเศรษฐศาสตร์ จำนวน 5 ท่าน คณบดีจาก 5 สาขาวิชา จำนวน 5 ท่าน และผู้บริหารระดับสูงของสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา จำนวน 2 ท่าน รวมจำนวนทั้งหมด 12 ท่าน และผู้ทรงคุณวุฒิในการตรวจสอบยุทธ์ศาสตร์จำนวน 9 ท่าน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ แบบสอบถามบัณฑิตปริญญาตรีสายสังคมศาสตร์ แบบสัมภาษณ์ผู้จัดการฝ่ายทรัพยากรบุคคล แบบสัมภาษณ์ผู้บริหารระดับสูงขององค์กรเอกชน แบบสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ แบบสำรวจต้นทุนของสถาบันอุดมศึกษา และแบบประเมินความเหมาะสมของยุทธศาสตร์การผลิตบัณฑิตระดับปริญญาตรีสายสังคมศาสตร์ การวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ การวิเคราะห์สาระ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์สมการถดถอย และการวิเคราะห์อัตราผลตอบแทนจากการลงทุนทางการศึกษา ผลการวิจัยพบว่าการผลิตบัณฑิตพบปัญหาความไม่สอดคล้องกันระหว่างความต้องการของนายจ้างและการผลิตบัณฑิตของสถาบันอุดมศึกษา ทำให้บัณฑิตล้นตลาดแรงงาน ด้านปัจจัยที่ส่งผลต่อผลตอบแทนของบัณฑิต ได้แก่ อายุ เพศ สถานภาพสมรส ผลการศึกษา ขนาดขององค์กรเอกชนที่ปฏิบัติงาน ประเภทสถาบันอุดมศึกษา และสาขาวิชา ซึ่งแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 ด้านอัตราผลตอบแทนจากการลงทุนทางการศึกษาของบัณฑิตปริญญาตรีสายสังคมศาสตร์ในสถาบันอุดมศึกษาของรัฐสูงกว่าสถาบันอุดมศึกษาเอกชน ทั้งในส่วนของอัตราผลตอบแทนส่วนบุคคลและอัตราผลตอบแทนทางสังคม เมื่อเปรียบเทียบอัตราผลตอบแทนส่วนบุคคลจากการลงทุนทางการศึกษาระหว่างสาขาวิชาในสายสังคมศาสตร์ พบว่าสาขาวิชาบริหารธุรกิจมีอัตราผลตอบแทนต่อปีร้อยละ 33-43 รองลงมาคือสาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ร้อยละ 33-42 สาขาวิชานิติศาสตร์ร้อยละ 30-33 สาขาวิชารัฐศาสตร์ร้อยละ 25-30 และสาขาวิชาครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ร้อยละ 26-27 ยุทธศาสตร์การผลิตบัณฑิตระดับปริญญาตรีสายสังคมศาสตร์ประกอบด้วย ยุทธศาสตร์ที่สำคัญระดับองค์กร ได้แก่ 1) ยุทธศาสตร์การจัดการศึกษาสายสังคมศาสตร์โดยอิงกับอัตราผลตอบแทนจากการลงทุนทางการศึกษา 2) ยุทธศาสตร์การพัฒนาคุณภาพบัณฑิต เพื่อเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันระดับนานาชาติ 3) ยุทธศาสตร์การพัฒนาประสิทธิภาพการบริหารจัดการสถาบันอุดมศึกษาเพื่อการผลิตบัณฑิต 4) ยุทธศาสตร์ความร่วมมือระหว่างสถาบันอุดมศึกษาและองค์กรอื่นๆ นอกจากนี้ยังประกอบด้วย 21 ยุทธศาสตร์ระดับแผนและ 45 โครงการ/กิจกรรม