แนวทางการพัฒนาที่ราชพัสดุซึ่งอยู่ในการครอบครองของกองทัพบก : กรณีศึกษากองพลทหารม้าที่ 2 รักษาพระองค์

Abstract

ที่ราชพัสดุเป็นอสังหาริมทรัพย์อันเป็นทรัพย์สินของแผ่นดินที่มีอยู่จำนวนมาก และตั้งอยู่ตามจังหวัดต่างๆ ทั่วประเทศ โดยได้ถูกจัดสรรและแบ่งมอบให้หน่วยงานราชการ หน่วยงานรัฐวิสาหกิจและหน่วยงานอื่นๆ ที่ได้รับอนุญาตให้เป็นผู้ดูแล กรณีศึกษากองพลทหารม้าที่ 2 รักษาพระองค์ ซึ่งที่ตั้งเป็นที่ราชพัสดุที่อยู่ในความดูแลรับผิดชอบของกองทัพบก เป็นหน่วยที่มีอำนาจการทำลาย ข่มขวัญและมีประสิทธิภาพสูงสุด เมื่อมีการใช้อย่างเป็นปึกแผ่น จึงสมควรกำหนดที่ตั้งให้เหมาะสมตั้งแต่ในยามปกติ เพื่อให้สามารถเคลื่อนย้ายหน่วยเข้าปฏิบัติงานในฐานะกองหนุนของกองทัพบกได้อย่างรวดเร็ว และมีประสิทธิภาพในเขตพื้นที่กองทัพภาคต่างๆ ซึ่งในปี 2532 กองทัพบกได้มีนโยบายในการย้ายที่ตั้งหน่วยทหารออกจากกรุงเทพมหานคร ตามคำสั่งที่ กห 0403/2664 ได้ระบุถึงความจำเป็น ผลกระทบและลำดับความเร่งด่วน รวมถึงการพิจารณาที่ตั้งใหม่ และการพิจารณาใช้ประโยชน์จากที่ตั้งเดิม โดยกล่าวว่าให้ใช้ที่ตั้งเดิมเป็นอาคารสำนักงานต่างๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อกองทัพบก หรือประชาชนในกรุงเทพมหานคร และได้ข้อพิจารณาว่าสมควรให้คงหน่วยทหารบางหน่วยไว้ในกรุงเทพมหานคร เพื่อลดผลกระทบในเรื่องการรักษาความปลอดภัยและด้านการเมือง ซึ่งกองพันทหารม้าที่ 29 รักษาพระองค์ มีภารกิจหลักในเรื่องการสนับสนุนม้า เพื่อใช้ในงานพระราชพิธีต่างๆ ของพระบรมวงศานุวงศ์ทุกพระองค์ จึงเป็นหนึ่งในหน่วยที่ไม่ต้องเคลื่อนย้าย และมีที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ศึกษา การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาที่ราชพัสดุที่อยู่ในครอบครองของกองทัพบก กรณีศึกษากองพลทหารม้าที่ 2 รักษาพระองค์ โดยศึกษาและวิเคราะห์ลักษณะทางกายภาพ เศรษฐกิจและสังคมของพื้นที่ศึกษา รวมถึงหลักเกณฑ์ในการใช้ที่ราชพัสดุ ข้อกำหนด กฎหมายตามผังการใช้ที่ดิน และข้อกำหนดในการใช้พื้นที่ภายในกองทัพบก อีกทั้งศึกษาถึงความสัมพันธ์และความเชื่อมโยงในด้านที่เกี่ยวข้อง เพื่อทราบถึงปัญหา ข้อจำกัดและศักยภาพของพื้นที่ โดยกรณีศึกษาตั้งอยู่ในย่านสนามเป้า เขตพญาไท ซึ่งเป็นพื้นที่ติดต่อกับอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ เป็นศูนย์กลางการคมนาคมและเป็นย่านธุรกิจที่มีความสำคัญของกรุงเทพมหานคร ซึ่งพื้นที่ดังกล่าวเป็นที่ราชพัสดุที่อยู่ในการครอบครองของกองทัพบกมาตั้งแต่อดีต แต่ในปัจจุบันพื้นที่มีการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาไปตามวิวัฒนาการด้านต่างๆ ของเมือง โดยเฉพาะเมื่อมีโครงการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนบีทีเอส ผ่านในบริเวณพื้นที่ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เมืองมีการพัฒนาตามศักยภาพที่เพิ่มขึ้น อีกทั้งชุมชนโดยรอบพัฒนาไปในเชิงพาณิชยกรรม แต่ขาดที่ว่างสาธารณะ ซึ่งแนวทางการพัฒนาพื้นที่กองพลทหารม้าที่ 2 รักษาพระองค์ กองทัพบก จึงควรคำนึงถึงสัดส่วนในการใช้พื้นที่ในการตั้งหน่วยทหารที่เล็กลงตามความจำเป็นของอัตราอาคาร และใช้พื้นที่ที่เหลือพัฒนาในเชิงพาณิชยกรรมและที่ว่างสาธารณะ โดยทำโครงการร่วมกับกรมธนารักษ์เพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนและสภาพแวดล้อม รวมถึงการบริหารจัดการผลประโยชน์ร่วมกันระหว่างกองทัพบกกับกรมธนารักษ์ ดังนั้นการศึกษานี้จึงศึกษาสภาพทางกายภาพ เศรษฐกิจและสังคม เพื่อให้ทราบถึงปัญหาและนำไปวิเคราะห์ปัญหาและทราบถึงศักยภาพของพื้นที่กองพลทหารม้าที่ 2 รักษาพระองค์ และสภาพพื้นที่โดยรอบ ตลอดจนความสัมพันธ์กับพื้นที่โดยรอบ โดยกำหนดโปรแกรมการพัฒนาและทำการออกแบบวางผังทางกายภาพเพื่อพัฒนาพื้นที่ ซึ่งคำนึงถึงองค์ประกอบด้านกายภาพของเมือง โดยการพัฒนาสัดส่วนการใช้ที่ดินที่เหมาะสมพัฒนาการสัญจรภายในกับภายนอกพื้นที่ การสร้างความสมดุลของที่ว่างสาธารณะกับเมือง ความต่อเนื่องของทางเท้าทางสัญจร ความชัดเจนขององค์ประกอบอาคารริมถนนสายหลัก รวมถึงด้านเศรษฐกิจและสังคม โดยการวางแผนการใช้ประโยชน์อาคารให้มีความสัมพันธ์กับลำดับศักย์ของถนน นอกจากนี้แนวทางการพัฒนาพื้นที่กองพลทหารม้าที่ 2 รักษาพระองค์นี้ ยังใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับการพัฒนาพื้นที่ในอนาคต ตลอดจนสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับการพัฒนาที่ราชพัสดุ ที่อยู่ในครอบครองของกองทัพบกในพื้นที่อื่นๆ ได้อย่างเหมาะสม