วิวัฒนาการและสุนทรียภาพของเพลงแปลงไทย

Abstract

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาวิวัฒนาการทางด้านรูปแบบและบริบทด้านต่างๆอันเกี่ยวข้องกับเพลงแปลงไทย รวมทั้งศึกษาถึงสุนทรียภาพของเพลงแปลงไทยในยุคต่างๆ เป็นการวิจัยเชิงประวัติศาสตร์ซึ่งใช้แนวทางการศึกษาโดยศึกษาจากเอกสาร (Documentary Research) จากตัวบท (Textual Analysis) ประกอบกับการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้เชี่ยวชาญ นักร้องเพลงแปลงและผู้ฟัง(In-Depth Interview) จากผลการศึกษาพบว่าเราสามารถแบ่งยุคของเพลงแปลงออกเป็น 4 ช่วงเวลาด้วยกัน ได้แก่ ยุคที่ 1 ยุคอิทธิพลตะวันตกเข้ามามีบทบาท (พ.ศ. 2495-2520) เป็นยุคที่ได้รับอิทธิพลมาจากตะวันตกโดยเฉพาะสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นผลพวงมาจากภาวะของสงครามต่างๆ ยุคที่ 2 ยุคเพลงสตริงครองเมือง (พ.ศ.2521-2530) ยังคงได้รับอิทธิพลจากตะวันตกมาโดยต่อเนื่อง วงดนตรีแบบสตริงคอมโบรวมทั้งแนวดนตรีดิสโกรับความนิยมเป็นอย่างมาก ยุคที่ 3 ยุคธุรกิจเทปเพลงและลิขสิทธิ์ทางปัญญา (พ.ศ.2531-2545) เรื่องลิขสิทธิ์เป็นเรื่องที่จริงจังขึ้นมาก ธุรกิจเพลงเป็นระบบมากขึ้นและมุ่งผลประโยชน์ทางธุรกิจเป็นสำคัญ ยุคที่ 4 ยุคปัจจุบัน (พ.ศ. 2546-2554) เป็นยุคแห่งความผสมผสานและความหลากหลาย สื่ออินเทอร์เนตเข้ามามีบทบาทในสังคมด้านต่างๆมากขึ้น ซึ่งในแต่ละยุคสมัยจะมีการแสดงออกที่แตกต่างกันไป ตามปัจจัย (1)บริบททางสังคมและวัฒนธรรม (2)บริบททางแวดวงดนตรีและสื่อ (3)ศิลปินเพลงแปลงและผลงาน และ(4)แนวเพลงอันเป็นวัฒนธรรมนิยมของยุคสมัย โดยมีวิวัฒนาการที่เปลี่ยนแปลงมาโดยตลอด อีกทั้งประเด็นของสุนทรียภาพที่ปรากฏขึ้นในเพลงแปลงในทุกยุคสมัย ได้เกิดมาจาก(1) สุนทรียภาพจากภาษาในเพลงแปลง อันประกอบไปด้วย (1.1) การเลียนล้อสำเนียงเดิมในงานเพลงต้นฉบับ และ (1.2.) ฉันทลักษณ์หรือลูกเล่นทางภาษา (2) สุนทรียภาพจากรสในเพลงแปลง มีทั้งรสแห่งความขบขัน และรสแห่งความรัก และ(3) สุนทรียภาพที่เกิดจากองค์ประกอบอื่นๆของเพลงแปลง ล้วนแล้วแต่เป็นการเพิ่มสีสันทางดนตรีต่างๆลงไปในทำนองเพลงต้นฉบับเดิม โดยสุนทรียภาพในเพลงแปลงแต่ละยุคมีหัวใจสำคัญอยู่ที่การล้อเลียนกับงานต้นฉบับ และแสดงออกแตกต่างกันไปตามแต่ละยุคสมัย