มาตรการทางกฎหมายที่ใช้บังคับในการแข่งขันระหว่างรัฐวิสากิจกับเอกชน ในธุรกิจสายการบินภายในประเทศไทย

Abstract

ประเทศไทยมีระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยม จึงสนับสนุนให้มีการแข่งขันที่เสรีอย่างเป็นธรรมและด้วยหลักการที่ว่า รัฐไม่ควรมีการแข่งขันกับเอกชน เว้นแต่จะเป็นการให้บริการสาธารณูปโภคที่จำเป็นแก่ประชาชน รัฐจึงวางนโยบายทางการบิน โดยให้การบินไทยเป็นสายการบินของรัฐที่ให้บริการเดินอากาศแก่ประชาชน อันเป็นหน้าที่ของรัฐที่ต้องจัดหาตามที่รัฐธรรมนูญบัญญัติ โดยรัฐจะให้ความคุ้มครองแก่การบินไทยในฐานะสายการบินของรัฐ และกำหนดให้การบินไทยเป็นรัฐวิสาหกิจที่ดำเนินงานในเชิงพาณิชย์และแสวงหารายได้ให้แก่รัฐ แต่ทั้งนี้ การบินไทยก็ต้องไม่ตกอยู่ภายใต้บังคับของพระราชบัญญัติการแข่งขันทางการค้า พ.ศ. 2542 ตามบทบัญญัติมาตรา 4 (2) ที่บัญญัติยกเว้นไม่บังคับใช้แก่รัฐวิสาหกิจตามกฎหมายว่าด้วยวิธีการงบประมาณ ซึ่งเหตุผลที่ยกเว้นแก่รัฐวิสาหกิจประเภทดังกล่าว ก็เพื่อประโยชน์ในการดำเนินงานที่คล่องตัว อันจะส่งผลดีต่อการให้บริการแก่ประชาชน แต่ในปัจจุบัน การดำเนินงานของการบินไทยนับแต่รัฐมีนโยบายเปิดเสรีการบินภายในประเทศ ทำให้การบินไทยต้องแข่งขันกับสายการบินเอกชนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ประกอบกับรูปแบบการดำเนินงานของการบินไทยที่คล้ายคลึงกับเอกชนมากขึ้น แต่พระราชบัญญัติดังกล่าวยังคงยกเว้นไม่บังคับใช้แก่รัฐวิสาหกิจตามกฎหมายว่าด้วยวิธีการงบประมาณอย่างการบินไทย ในขณะที่ สายการบินเอกชนอื่นต้องตกอยู่ภายใต้บังคับของพระราชบัญญัติฉบับนี้ ยิ่งไปกว่านั้น การมีฐานะรัฐวิสาหกิจทำให้การบินไทยได้รับการสนับสนุนและช่วยเหลือจากภาครัฐ ส่งผลกระทบอย่างสำคัญต่อการแข่งขัน จึงเห็นได้ว่า แม้รัฐจะมีนโยบายเปิดเสรีการบินภายในประเทศก็ตาม แต่ก็ไม่อาจสร้างการแข่งขันที่เป็นธรรมและเท่าเทียมระหว่างการบินไทยกับสายการบินเอกชนได้ หากการบังคับใช้กฎหมายยังคงเลือกปฏิบัติต่อสายการบินของรัฐ ดังนั้น ผู้เขียนเห็นว่า ควรแก้ไขบทบัญญัติมาตรา 4 แห่งพระราชบัญญัติการแข่งขันทางการค้า พ.ศ. 2542 โดยให้การบินไทยตกอยู่ภายใต้บังคับของพระราชบัญญัติดังกล่าวเช่นเดียวกับสายการบินเอกชน ด้วยเหตุผลของการแข่งขันเป็นหลัก ประกอบกับเหตุผลอื่นๆ เพื่อให้เกิดการบังคับใช้กฎหมายอย่างเท่าเทียม อันจะก่อให้เกิดประสิทธิภาพในการควบคุมพฤติกรรมการแข่งขันโดยไม่เลือกปฏิบัติต่อสายการบินใดสายการบินหนึ่ง และก่อให้เกิดความเป็นธรรม ลดความเหลื่อมล้ำในการแข่งขันระหว่างรัฐวิสาหกิจกับเอกชน ภายใต้นโยบายเปิดเสรีการบินภายในประเทศของรัฐ และเกิดความสอดคล้องกับการบังคับใช้กฎหมายแข่งขันทางการค้าของต่างประเทศอย่างเป็นเอกภาพ