พฤติกรรมการรับสื่อโทรทัศน์ของเด็กในครอบครัวที่มีอาชีพประมง

Abstract

เพื่อศึกษาการใช้เวลาในการทำกิจกรรมต่างๆ และพฤติกรรมการรับสื่อโทรทัศน์ของเด็กในครอบครัวที่มีอาชีพประมง 2 ประเภท ได้แก่ อาชีพประมงน้ำลึกหรือประมงทะเลและอาชีพประมงน้ำตื้น กลุ่มอายุ 6-12 ปี โดยศึกษาวิจัยในช่วงเวลาหลังจากเด็กกลับจากโรงเรียนจนถึงเข้านอน ตั้งแต่ 16.00-20.00 น. ในวันจันทร์ถึงวันศุกร์ใช้วิธีการสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก และใช้ทฤษฎีวิพากษ์ตามแนวคิดของ David Morley เป็นแนวทางในการศึกษาวิจัย ผลการวิจัยพบว่า เด็กในครอบครัวประมงส่วนใหญ่มีอิสระในการทำกิจกรรมต่างๆ ตามความต้องการของตนเอง โดยเด็กใช้เวลาส่วนใหญ่ในการดูโทรทัศน์ประมาณวันละ 1 1/2 - 2 ชั่วโมง เล่นประมาณวันละ 1 - 1 1/2 ชั่วโมง และใช้เวลาที่เหลือในการทำกิจกรรมอื่นๆ ได้แก่ รับประทานอาหารเย็น ช่วยพ่อแม่ทำงานบ้าน ทำการบ้าน อ่านหนังสือ และปฏิบัติภารกิจส่วนตัว เด็กที่ใช้เวลาไปกับการเล่นมากจะใช้เวลาในการดูโทรทัศน์น้อยซึ่งพบมากในเด็กเล็กๆ ส่วนเด็กที่ใช้เวลาไปกับการเล่นน้อยจะใช้เวลาในการดูโทรทัศน์มาก เด็กๆ สามารถสร้างสรรค์จินตนาการการเล่นไปกับธรรมชาติ ตามสถานที่ เวลา และฤดูกาลที่เอื้ออำนวย รายการโทรทัศน์ที่เด็กในครอบครัวประมงเลือกเปิดรับมากที่สุดได้แก่ การ์ตูนและละคร สถานีที่เลือกรับชมรายการมากที่สุด คือ ช่อง 3 เพราะมีการผลิตรายการเกี่ยวกับเด็กเป็นรายการที่เด็กสนใจ อีกประการหนึ่งคือสามารถรับสัญญาณภาพและเสียงของช่อง 3 ได้ชัดเจนกว่าสถานีอื่น ความไม่ชัดเจนของสัญญาณโทรทัศน์ทำให้เด็กถูกปิดกั้นข่าวสาร ทั้งๆ ที่สถานีผลิตรายการที่เด็กสนใจเช่นกัน ในขณะที่ดูโทรทัศน์เด็กไม่ใช่จะนั่งดูนิ่งๆ เพียงอย่างเดียว แต่จะทำกิจกรรมอื่นไปพร้อมกัน กิจกรรมที่พบมากที่สุด คือ การรับประทานขนมขบเคี้ยวปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นขณะดูโทรทัศน์มีทั้งตอบรับและปฏิเสธ มีการวิพากษ์วิจารณ์รายการโทรทัศน์ที่กำลังดูอยู่เช่นเดียวกับผู้ใหญ่ และเลียนแบบพฤติกรรมต่างๆ จากโทรทัศน์ เด็กในครอบครัวประมงน้ำตื้นส่วนใหญ่ พ่อแม่ไม่มีเวลาดูแลเอาใจใส่ เพราะมัวสาละวนอยู่กับการทำมาหาเลี้ยงครอบครัว ทำให้เด็กมีชีวิตที่อิสระมากในการทำกิจกรรมต่างๆ ที่ตนเองต้องการ แม้แต่การดูโทรทัศน์เด็กก็มีอิสระที่จะเลือกรับชมได้ทุกรายการทุกเวลา โดยเด็กจะขาดการชี้นำในการดูโทรทัศน์จากพ่อแม่ผู้ปกครอง ถึงแม้จะมีบุคคลอื่นดูโทรทัศน์กับเด็กด้วยก็ตาม แต่บุคคลเหล่านั้นก็ไม่ได้ให้ความสนใจชี้นำกับเด็กๆ เลย แม้แต่เด็กในครอบครัวประมงน้ำลึก ซึ่งเป็นครอบครัวที่ค่อนข้างอบอุ่นและมีรายได้ดีกว่า แม่มีโอกาสดูโทรทัศน์กับเด็กแต่แม่ก็ไม่ได้ชี้นำเด็กในการดูโทรทัศน์เช่นกัน กรณีเช่นนี้น่าจะมาจากระดับการศึกษาของพ่อแม่ของเด็กเองที่เป็นตัวแปรสำคัญในการคิด พิจารณา คอยชี้นำให้เด็กเลือกรับชมรายการโทรทัศน์ และแนะนำ สั่งสอนเด็กไปในทิศทางที่ถูกต้อง