แนวทางพัฒนาและฟื้นฟูพื้นที่แหล่งวัตถุดิบลิกไนต์ของอุตสาหกรรมผลิตไฟฟ้า : กรณีศึกษา เหมืองแม่เมาะ อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง

Abstract

แนวทางพัฒนาและฟื้นฟูที่เหมืองแม่เมาะ เป็นการกำหนดกรอบแนวคิดการพัฒนาและฟื้นฟูที่เหมืองแม่เมาะ และเสนอแนะทางป้องกันและแก้ไขผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมจากการใช้ประโยชน์ที่ดิน เพื่อเป็นแหล่งวัตถุดิบลิกไนต์ของอุตสาหกรรมผลิตไฟฟ้า รวมทั้งกำหนดรูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินของเหมืองแม่เมาะ การดำเนินงานเหมืองแม่เมาะได้กำหนดแนวทางป้องกันและแก้ไขผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมจากการใช้ประโยชน์ที่ดินเหมืองแม่เมาะ ทั้งทางด้านกายภาพโดยการลดผลกระทบที่มีผลต่อคุณภาพอากาศด้วยวิธีควบคุมฝุ่นละอองที่เกิดจากการดำเนินงานเหมือง อุทกวิทยาของน้ำผิวดินและน้ำใต้ดิน ในส่วนของการกระบายน้ำและควบคุมผลกระทบที่มีต่อระบบน้ำใต้ดินสภาพภูมิประเทศและธรณีวิทยาจำเป็นอย่างยิ่งที่จะปรับสภาพภูมิประเทศให้เหมือนสภาพเดิมในธรรมชาติให้มากที่สุด ส่วนทางด้านการคมนาคมขนส่งเป็นผลกระทบที่เกิดจากจราจรขณะดำเนินงานเหมือง ส่วนภายหลังจะสามารถลดปริมาณการจราจรลงได้ เนื่องจากการดำเนินงานเหมืองแม่เมาะได้สิ้นสุดลง ส่วนทางด้านเศรษฐกิจสังคมและคุณภาพชีวิตและพิจารณาผลกระทบที่เกิดขึ้นกับหมู่บ้านที่ถูกอพยพไป เนื่องจากการดำเนินงานเหมืองและหมู่บ้านที่อยู่บริเวณโดยรอบเหมืองแม่เมาะ เพื่อศึกษาถึงการเปลี่ยนแปลงลักษณะความเป็นอยู่ การประกอบอาชีพ รายได้และรายจ่าย และสุขภาพอนามัยของชุมชน เนื่องจากฝุ่นละอองและอื่น ๆ ทั้งนี้จะพิจารณาถึงผลกระทบระยะสั้นและระยะยาว นอกจากนี้จะพิจารณาถึงแหล่งท่องเที่ยวและโบราณสถานโดยรอบ พื้นที่เหมืองแม่เมาะ และจะกำหนดให้พื้นที่เหมืองแม่เมาะเป็นแหล่งท่องเที่ยวแห่งหนึ่งในอนาคต พื้นที่ที่จะได้รับการพัฒนาและฟื้นฟูภายหลังการใช้ประโยชน์ที่ดินเหมืองแม่เมาะ จะต้องไม่มีผลกระทบต่อพื้นที่บริเวณโดยรอบ ส่วนที่เหลือที่ไม่อยู่ในพื้นที่ที่จะต้องพัฒนาและฟื้นฟูภายหลังการใช้ประโยชน์ที่ดินสิ้นสุด ฉะนั้น รูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินเหมืองแม่เมาะที่กำหนดขึ้นได้วางหลักการ กระบวนการ และการจัดตั้งกองทุนพัฒนาและฟื้นฟูขึ้นที่มีระบบการจัดการที่ดี และมีแนวทางการพัฒนาและฟื้นฟูไว้โดยกำหนดรูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อพัฒนาเป็นพื้นที่เกษตรกรรม พื้นที่ชุมชนที่อยู่อาศัย พื้นที่ แหล่งน้ำ พื้นที่ป่า พื้นที่พักผ่อนและแหล่งท่องเที่ยว นอกจากนั้นจะเป็นพื้นที่วางเปล่า ถนน คลองส่งน้ำ สายไฟฟ้าแรงสูง และอื่น ๆ ส่วนการบริหารหรือการจัดการจำเป็นจะต้องจัดตั้งองค์กรพัฒนาและฟื้นฟูเหมืองแม่เมาะขึ้น โดยอาศัยแนวคิดในการกำหนดรูปแบบ เพื่อประมาณราคางบประมาณที่จะต้องใช้ในการพัฒนาและฟื้นฟูโดยคิดจากการประมาณถ่านหินลิกไนต์ตามแผนการเดินหน้าเหมืองแล้วจึงนำมาเปรียบเทียบกับงบประมาณพัฒนาและฟื้นฟูเหมืองแม่เมาะ เพื่อให้ได้เงินงบประมาณของกองทุนในการพัฒนาและฟื้นฟูเหมืองแม่เมาะต่อปริมาณถ่านหินลิกไนต์ทุก 1 ตัน และกำหนดระยะเวลาดำเนินงานพัฒนาและฟื้นฟูให้แล้วเสร็จตามแผนการดำเนินงานพัฒนาและฟื้นฟูที่ได้กำหนดไว้ในทุกขั้นตอนตามช่วงระยะเวลาที่กำหนด