การศึกษาอัตลักษณ์และการให้ความหมายของการศึกษาเพื่อการพัฒนาพื้นที่ทางการศึกษาในสังคมไทย : กรณีศึกษานักเรียนไทยที่ศึกษาโปรแกรมเตรียมความพร้อม เพื่อสอบวัดระดับมัธยมศึกษาตอนปลายของสหรัฐอเมริกาในประเทศไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาอัตลักษณ์และพื้นที่การศึกษาของนักเรียนไทยที่ศึกษาในโปรแกรมเตรียมความพร้อม เพื่อสอบวัดระดับมัธยมศึกษาตอนปลายของสหรัฐอเมริกาในประเทศไทย 2) วิเคราะห์การให้ความหมายของการศึกษาของนักเรียนไทยที่ศึกษาในโปรแกรมเตรียมความพร้อม เพื่อสอบวัดระดับมัธยมศึกษาตอนปลายของสหรัฐอเมริกาในประเทศไทย 3) นำเสนอแนวทางการพัฒนาพื้นที่การศึกษาในสังคมไทยตามอัตลักษณ์ และการให้ความหมายของนักเรียนไทย ที่ศึกษาโปรแกรมเตรียมความพร้อมเพื่อสอบวัดระดับมัธยมศึกษาตอนปลายของสหรัฐอเมริกาในประเทศไทย โดยใช้วิธีการวิจัยได้แก่วิจัยภาคสนาม การศึกษาประวัติชีวิต การสังเกต การสัมภาษาณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่มและการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ ผลการวิจัยพบว่า 1. อัตลักษณ์ของนักเรียน GED เป็นอัตลักษณ์ที่มีความเลื่อนไหลและปรับเปลี่ยนตามอิทธิพลของวาทกรรมและอำนาจในพื้นที่ทางสังคม นักเรียน GED จะก่อ/แสดงอัตลักษณ์ขึ้นเพื่อต่อรองทางอำนาจและสร้างตัวตนในพื้นที่ทางสังคม โดยเป็นการเสนอจุดต่าง สมานจุดร่วมของกลุ่ม อัตลักษณ์ร่วมของนักเรียน GED ให้ความสำคัญกับเรื่องทัศนคติ ค่านิยมและพฤติกรรมที่มุ่งความเป็นนานาชาติ วิถีชีวิตบริโภคนิยม เน้นสินค้าและบริการราคาแพง อีกทั้งจุดมุ่งหมายทางการศึกษาที่แตกต่างจากการเรียนในโรงเรียนในด้านเวลา รูปแบบการเรียนและจุดมุ่งหมายทางการศึกษาจึงนำเสนอออกมาเป็นอัตลักษณ์ร่วมของนักเรียน GED ในลักษณะ เด็กอินเตอร์ รวย เรียนเร่ง (ไม่) รัด 2. พื้นที่ทางการศึกษาของนักเรียน GED มีความสัมพันธ์กับการแสดงอัตลักษณ์ พื้นที่การศึกษาจึงมีอิทธิพลต่อการเรียนรู้ การให้ความหมายของการศึกษาและการแสดงอัตลักษณ์ของนักเรียน GED พบว่าพื้นที่ทางการศึกษานักเรียน GED ประกอบด้วยพื้นที่ 2 ลักษณะคือ พื้นที่ทางกายภาพ ได้แก่ บ้าน สถาบันกวดวิชา พื้นที่สาธารณะย่านสยามสแควร์หรือห้างสรรพสินค้าชั้นนำและสถานบันเทิงยามค่ำคืน พื้นที่อีกลักษณะหนึ่งคือพื้นที่เสมือนโดยใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน ได้แก่ เครือข่ายสังคมออนไลน์ วิทยุ โทรทัศน์ นิตยสารภาษาต่างประเทศเป็นหลัก พื้นที่ที่พบจะมีทั้งพื้นที่เฉพาะสำหรับนักเรียน GED และพื้นที่สาธารณะ นักเรียน GED จะเลือกพื้นที่ไม่ซ้ำซ้อนกับเด็กไทยแต่นิยมที่จะใช้พื้นที่ร่วมกับกลุ่มนักเรียนโรงเรียนนานาชาติและผู้มีรายได้สูง 3. การให้ความหมายการศึกษาได้รับอิทธิพลจากอัตลักษณ์และพื้นที่ทางการศึกษาที่นักเรียนปรากฎตัว การให้ความหมายการศึกษาจะประกอบไปด้วยขั้นตอน การสร้างความหมาย การถ่ายทอดความหมายและการแสดงออกทางความหมาย ที่มีความเชื่อมโยงกับอัตลักษณ์และพื้นที่ทางการศึกษา นักเรียน GED ให้ความหมายของการศึกษาใน 3 ลักษณะคือ1) การศึกษาคือการพัฒนามนุษย์ซึ่งเน้นทักษะการคิดและการสื่อสารทางสังคมที่เน้นการใช้ภาษาต่างประเทศ 2) การศึกษาเพื่ออาชีพเน้นความสำคัญกับการศึกษาเพื่อการพัฒนา ทักษะวิชาชีพในการทำงาน 3) การศึกษาเพื่อยกระดับความต้องการทางการเรียนและน่าเชื่อถือในสังคม เป็นการให้ความหมายการศึกษาเพื่อเพิ่มคุณวุฒิและค่านิยมในการศึกษาต่อและการทำงาน โดยให้ความสำคัญกับหลักสูตรนานาชาติและการจบการศึกษาระดับมหาวิทยาลัย 4. แนวทางการพัฒนาพื้นที่ทางการศึกษาเป็นการสร้างพื้นที่การศึกษาบนแนวคิดความหลากหลายทางอัตลักษณ์ ผ่านพื้นที่ทางการศึกษาใน 2 ลักษณะ 1) พื้นที่เสมือนที่ใช้เทคโนโลยีเป็นฐาน 2) พื้นที่กิจกรรมเป็นที่ตั้งโดยมีเป้าหมายเพื่อพัฒนานักเรียน GED ให้มีลักษณะ 4 ประการคือ รู้จักความเป็นไทย ใส่ใจการอยู่ร่วมกัน รู้เท่าทันสื่อเทคโนโลยีและมีความรู้เรื่องการบริโภค วิธีดำเนินการเน้นการสร้างพื้นที่บนเว็บไซต์ เพื่อเป็นพื้นที่ประสานงานและเป็นพื้นที่ในการเรียนรู้ให้กับนักเรียน GED การให้ความรู้ผ่านชุดความรู้ที่สอดคล้องกับเป้าหมายของพื้นที่ทางการศึกษาทั้ง 4 ลักษณะ การดำเนินงานภายใต้ภาคีความร่วมมือในการจัดกิจกรรม และพัฒนาพื้นที่ทางการศึกษาทั้งจากภาครัฐ เอกชน ครอบครัว สถานศึกษาและสถาบันทางสังคม