เทคนิคการวิเคราะห์สารประเภทฝิ่นในสารตัวอย่างจากร่างกาย และผลิตภัณฑ์จากพืช

Abstract

รายงานนี้เสนอผลการศึกษาการวิเคราะห์มอร์ฟีนและอนุพันธ์มอร์ฟีนในน้ำนม เมล็ดฝิ่นและข้าวสาร ด้วยวิธีราดิโออิมมิวโนแอสเสย์และวิธีแกสโครมาโตกราฟฟี การวิเคราะห์อนุพันธุ์มอร์ฟีนในน้ำนม ศึกษาเฉพาะวิธีราดิโออิมมิวโนแอสเสย์ โดยใช้คลอโรฟอร์มสกัดน้ำนมที่ pH ประมาณ 9 แล้วกำจัดสารเจือปนโดยใช้คอลัมน์เซฟาเดกซ์ LH-20 โดยใช้สารละลายผสมของคลอโรฟอร์ม นอร์มอลเอพเทน เมทิลแอลกอฮอล์ น้ำ ในอัตราส่วน 500:500:75:3 โดยปริมาตรเป็นตัวซะ และนำไปปริมาณ โดยใช้น้ำยาสำเร็จรูปจากบริษัท Roche Diagnostics ซึ่งตัดทอนปริมาณแอนติบดีและสารติดฉลาดเป็น ¼ ของปริมาณที่บริษัทแนะนำ แอนติบอดีที่ใช้มีความจำเพาะอยู่ในระดับสูง และให้ปฏิกิริยาข้ามชนิดสูงสุดกับโคเคอีน การวิเคราะห์นี้มีความไว 60 พิโครกรัมต่อหลอดทดลอง หรือ 300 พิโครกรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตรของน้ำนม สัมประสิทธิ์ความแปรปรวนทั้งภายในการทดลองเดียวกัน และระหว่างการทดลองมีค่าน้อยกว่า 8% ในขณะที่ความถูกต้องของการวิเคราะห์มอร์ฟีนมาตรฐาน 10-25 นาโนกรัม ที่เติมลงในน้ำนมีค่ามากกว่าร้อยละ 95 ผลการวิเคราะห์อนุพันธ์มอร์ฟีนในน้ำนมสตรีชาวไทยภูเขาที่ติดฝิ่น 4 ราย และสตรีติดเฮโรอีน 1 ราย พบว่าความเข้มข้นของอนุพันธ์มอร์ฟีนในน้ำนมสตรีที่ติดฝิ่นมีค่าระหว่าง 0-250 นาโนกรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร ส่วนความเข้มข้นของอนุพันธ์มอร์ฟีนในน้ำนมสตรีติดเฮโรอีน มีค่าสูงต่ำสลับกันระหว่างการรักษา กล่าวคือมีพิสัยอยู่ระหว่าง 6-900 นาโนกรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร ความเข้มข้นในปัสสาวะแปรตามกันกับความเข้มข้นในน้ำนม แต่มีค่าพิสัยอยู่ระหว่าง 1,100-263,000 นาโนกรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร เมื่อวิเคราะห์มอร์ฟีนและอนุพันธ์มอร์ฟีนในเมล็ดฝิ่นและข้าวสารโดยวิธีแกสโครมาโตกราฟฟีและวิธีราดิโออิมมิวโนแอสเสย์ พบว่า เมื่อใช้วิธีแกสโครมาโตกราฟฟี คอลัมน์ที่บรรจุด้วย 3% ES-30 บน Gas Chrom Z (100-120 mesh) ขนาด 2 มม. x 2ม. แยกอนุพันธ์ 2 ชนิด ของมอร์ฟีน และโคเคอีนที่ได้จากอะเซทิลเลชั่นด้วยอะซิติกแอนไฮไดรด์ และซิลิเลชั่นด้วย N,O บิส (ไตรเมทิลซิลิล) อะเซตาไมค์ ได้อย่างสมบูรณ์ที่อุณหภูมิ 210-220 องศาเซลเซียส การวิเคราะห์ด้วยคอลัมน์ที่บรรจุด้วย 5% OV-101 บน Chromosorp GHP (100-120 mesh) ขนาด 2 มม. x 0.5 ม. ที่อุณหภูมิ 200-210 องศาเซลเซียส ให้ผลไม่แตกต่างกัน เมื่อสกัดมอร์ฟีนและอนุพันธ์จากเมล็ดฝิ่นและข้าวสารด้วยน้ำและคลอโรฟอร์ม และทำให้บริสุทธิ์ขึ้นโดยวิธีทินเลเยอร์โครมาโตกราฟฟี โดยใช้ซิลิกาเจล GF254 และใช้สารละลายผสมของ เบนซีนไดออกเซน เอทิลแอลกอฮอล์ แอมโมเนีย ในอัตราส่วน 50:40:5:5 โดยปริมาตร หรือวิธี back extraction โดยสกัดด้วยกรดเกลือ 0.1 โมลต่อลิตร แล้วสกัดอีกครั้งหนึ่งด้วยคลอโรฟอร์มแล้วเตรียมอนุพันธ์ และวิเคราะห์ด้วยวิธีแกสโครมาโตกราฟฟี ใช้ดีเทคเตอร์ 2 ชนิด คือ Flame Ionization Detector และ Thermionic Specific Detector ปรากฏว่าวิธีทิเนเลเยอร์โครมาโตกราฟฟีกำจัดสิ่งเจือปนได้ดีกว่าวิธี back extraction เมื่อวิเคราะห์เมล็ดฝิ่น 4 ตัวอย่าง พบว่าเมล็ดฝิ่นมีโคเคอีนมากกว่ามอร์ฟีน และในเมล็ดฝิ่น 1 กรัม มีมอร์ฟีนรวมกับโคเคอีน มากกว่า 1,200 นาโนกรัม ส่วนวิธีราดิโออิมมิวโนแอสเสย์ พบอนุพันธ์มอร์ฟีนระหว่าง 2,000-6,200 นาโนกร้มต่อเมล็ดฝิ่น 1 กรัม ผลการวิเคราะห์ข้าวสารปกติและข้าวสารจากชาวเขา 4 ตัวอย่าง ด้วยวิธีแกสโครมาโตกราฟฟีไม่พบมอร์ฟีนและโคเคอีน ส่วนวิธีราดิโออิมมิวโนแอสเสย์ พบอนุพันธ์มอร์ฟีนเพียงเล็กน้อยประมาณ 0.4-2.5 นาโนกรัมต่อข้าวสาร 1 กรัม