ลีลาภาษาและวรรณศิลป์ในพระราชหัตถเลขา ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

Abstract

ศึกษาคุณค่าด้านลีลาภาษาและวรรณศิลป์ในพระราชหัตถเลขา ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จากการศึกษาพบว่าลีลาภาษาและวรรณศิลป์ในพระราชหัตถเลขา มีลักษณะภาษาของการสื่อความถี่สะท้อนทัศนคติ อารมณ์ความรู้สึกของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวอย่างชัดเจน ตรงไปตรงมา ซึ่งเป็นการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพ ความชัดเจนของสารนั้นเกิดจากการใช้คำที่สื่อความหมายชัดเจน ได้แก่ คำแสดงความคิดเห็น คำแสดงความรู้สึก คำแสดงเจตนา พระองค์ทรงใช้สำนวนและภาพพจน์ลักษณะต่างๆ เพื่อสร้างความหมายสื่อถึงทัศนคติ อารมณ์ความรู้สึกของพระองค์อย่างชัดเจน ลีลาภาษาและวรรณศิลป์ประการสำคัญคือ การสร้างคำโดยการซ้อนคำและการซ้ำคำซึ่งช่วยสื่อความคิด อารมณ์ความรู้สึกอย่างชัดเจน เป็นการเน้นย้ำสารและทำให้ข้อความนั้นสละสลวยโดดเด่น พระองค์ทรงใช้ประโยคในการสื่อสารได้แก่ การใช้ประโยคบอกเล่าประโยคคำถาม ประโยคคำสั่งและประโยคขอร้อง ซึ่งมีเนื้อความที่แจ่มชัดตรงตามจุดมุ่งหมาย และมีลักษณะทางวรรณศิลป์ด้วยการใช้ประโยคซ้ำความและประโยคขนานความ ในการเรียบเรียงข้อความนั้นพระองค์ทรงเรียบเรียงข้อความอย่างเป็นระเบียบ การลำดับความคิดมีสัมพันธภาพไม่สับสน ทำให้สารที่ทรงสื่อถึงผู้รับนั้นมีความแจ่มชัด ดังนั้นลีลาภาษาในพระราชหัตถเลขาดังกล่าว จึงมีคุณค่าทั้งทางความหมายและความไพเราะงดงามทางภาษา พระราชหัตถเลขาเป็นวรรณกรรมที่สะท้อนทัศนคติ ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในด้านต่างๆ ได้แก่ ทัศนคติด้านการเมืองการปกครอง การต่างประเทศ วิทยาการตะวันตกและความเชื่อในด้านต่างๆ ซึ่งเป็นข้อมูลความรู้ทางประวัติศาสตร์และสังคมที่สำคัญยิ่ง เป็นแหล่งความรู้ทางวัฒนธรรม สำนวนภาษาของยุคสมัย อีกทั้งยังมีคุณค่าให้ความเพลิดเพลิน ประเทืองอารมณ์แก่ผู้อ่านด้วย