แนวทางการเสริมสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์พลังงานของเยาวชน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมมีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษากระบวนการเสริมสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์พลังงานของเยาวชนและ 2) เพื่อนำเสนอแนวทางการเสริมสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์พลังงานของเยาวชน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามกับเยาวชนที่มีอายุตั้งแต่ 10 ปี แต่ยังไม่เกิน 18 ปีที่ได้รับรางวัลดีเด่นด้านการอนุรักษ์พลังงาน ประจำปี 2555 ภายใต้โครงการคืนโลกสดใส ลดใช้พลังงาน ซึ่งกำลังศึกษาอยู่ในสถานศึกษาขั้นพื้นฐานภายใต้สังกัดภาครัฐและเอกชนจำนวน 6 แห่งได้แก่ 1) โรงเรียนจันทร์ประดิษฐารามวิทยาคม 2) โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาน้อมเกล้า นนทบุรี 3) โรงเรียนซางตาครู้สคอนแวนต์ 4) โรงเรียนพิชญศึกษา 5) โรงเรียนวัฒนาวิทยาลัย และ6) โรงเรียนอัสสัมชัญ รวมทั้งสิ้น 620 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าสถิติภาคยรรยาย ได้แก่ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยและค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน การศึกษาเอกสาร การสังเกตและการสัมภาษณ์เชิงลึกกับเยาวชนแกนนำโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาน้อมเกล้า จังหวัดนนทบุรี โรงเรียนพิชญศึกษา และโรงเรียนโสตศึกษา จังหวัดนนทบุรี และผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการจัดหรือดำเนินกิจกรรมการอนุรักษ์พลังงานได้แก่ 1) หัวหน้าครอบครัว/ผู้ปกครอง 2) ผู้อำนวยการโรงเรียน/รองผู้อำนวยการโรงเรียน และครู/อาจารย์ 3) หน่วยงานภาครัฐ ได้แก่ สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน กระทรวงพลังงาน 4) หน่วยงานภาคเอกชน ได้แก่ สมาคมพัฒนาคุณภาพสิ่งแวดล้อม, บริษัทถิรไทย จำกัด 5) หน่วยงานรัฐวิสาหกิจ ได้แก่ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย, การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค รวมทั้งสิ้น 24 คน ผลการวิจัยพบว่ากระบวนการเสริมสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์พลังงานประกอบด้วย 5 ขั้นตอนคือ 1) การขัดเกลา 2) การสร้างความคิด 3) การเสริมทัศนคติ 4) การปฏิบัติ 5) การประเมินผล ส่วนปัจจัยในการเสริมสร้างจิตสำนึกซึ่งจำแนกได้ 2 ประเภท คือ ปัจจัยภายในได้แก่ความคิด ทัศนคติ พฤติกรรมและการรับรู้ ปัจจัยภายนอก ได้แก่ โอกาสและการเข้าถึง แรงจูงใจ งบประมาณ นโยบาย ตัวอย่าง การมีส่วนร่วม เวลา การบริหารของหน่วยงาน การพัฒนาบุคลากรและการจัดการเรียนรู้ แนวทางการเสริมสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์พลังงานของเยาวชน ได้แก่ การกำหนดนโยบายจากระดับประเทศลงสู่ระดับชุมชน เน้นการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนของสังคม เสริมแรงจูงใจเพื่อกระตุ้นการเข้าร่วม จัดการเรียนรู้โดยเน้นเยาวชนเป็นศูนย์กลางให้ได้สัมผัสลงมือปฏิบัติจริง บูรณาการเรื่องการอนุรักษ์พลังงานกับเนื้อหาวิชาเรียนในทุกกลุ่มสาระ พัฒนาบุคลากรในการให้ความรู้และจัดกิจกรรม ปรับปรุงสื่อและกิจกรรม ตลอดจนสร้างเครือข่ายการอนุรักษ์พลังงานเพื่อให้เกิดการเสริมสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์พลังงานอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน