รัฐกับการบริหารจัดการพื้นที่ชายแดน กรณีศึกษา อำเภอคลองใหญ่ จังหวัดตราด

Abstract

งานวิทยานิพนธ์ชิ้นมีเป้าหมายศึกษาถึงการบริหารจัดการพื้นที่ชายแดนของรัฐไทยภายใต้โครงสร้างรัฐรวมศูนย์อำนาจแบบแยกส่วนและกระจายอำนาจล่าช้าในบริเวณพื้นที่ชายแดน อำเภอคลองใหญ่ จังหวัดตราด ในอดีตพื้นที่ดังกล่าวถูกมองว่าเป็นพื้นที่ความมั่นคงของรัฐแต่ปัจจุบันกลายเป็นพื้นที่การค้าข้ามพรมแดนที่สำคัญของรัฐ จากการศึกษาพบว่า รัฐที่ไทยซึ่งมีโครงสร้างรัฐรวมศูนย์อำนาจแบบแยกส่วนและกระจายอำนาจล้าช้า มีการส่งหน่วยงานของรัฐลงไปในพื้นที่ชายแดนในช่วงสงครามเย็นเพื่อดูแลความมั่นคงในพื้นที่นั้นไม่ได้แก้ปัญหาในพื้นที่แต่กลับสร้างปัญหาเพิ่มขึ้นเนื่องจาก หน่วยงานรัฐขาดเอกภาพในการทำงาน แต่ล่ะหน่วยงานต่างขึ้นตรงกับหน่วยงานของตนที่ส่วนกลาง มีความขัดแย้งกันเรื่องในการทำงาน เช่น ปัญหาการดูแลการเคลื่อนย้ายสินค้าระหว่างหน่วยงานทหารที่ดูแลความมั่นคงกับศุลกากรที่ดูแลเรื่องการค้า แต่ในบางกิจกรรมหน่วยงานเหล่านี้มีการประสานงานกัน แต่การประสานที่เกิดขึ้นนี้เป็นไปเพื่อผลประโยชน์ของแต่ล่ะหน่วยจะได้รับ โดยเฉพาะการควบคุมแรงงานผิดกฎหมายที่อยู่ในพื้นที่ซึ่งอยู่ภายใต้การดูแลของกำนันและผู้ใหญ่และมีการประสานงานกันของอำเภอกับหน่วยงานต่างๆ เช่น ตำรวจท้องที่ ทหาร ในพื้นที่ไม่ให้มีการจับกุมแรงงานพวกนี้เพื่อส่งกลับกัมพูชาเพื่อที่จะให้เศรษฐกิจภายในพื้นที่ดำเนินต่อไปได้ มากกว่านั้นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นซึ่งเป็นตัวแทนประชาชนควรจะเป็นผู้นำในการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในพื้นที่แต่กลับมีข้อจำกัดในเรื่องงบประมาณ กำลังคนและอำนาจในการบริหารจัดการพื้นที่ของตนโดยเฉพาะการจัดการเรื่องแรงงานผิดกฎหมายซึ่งเป็นปัญหาสำคัญและกระทบกับความเป็นอยู่ของคนในท้องถิ่น ทำให้ปัญหาแรงงานยังคงไม่ได้รับการแก้ไขและท้องถิ่นเองยังต้องเผชิญกับปัญหาใหม่ๆที่ตามมาจากขยายตัวของเมืองชายแดนภายบนโครงสร้างรัฐที่ยังไม่มีการเปลี่ยนแปลง