การสร้างสรรค์รายการโทรทัศน์ที่นำเสนอกิจกรรมเชิงสุนทรียะเพื่อส่งเสริมสุขภาวะสำหรับผู้สูงอายุ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นวิจัยเชิงสร้างสรรค์ (Creative Research) ที่เน้นกระบวนการสร้างสรรค์รายการโทรทัศน์ที่นำเสนอกิจกรรมเชิงสุนทรียะเพื่อส่งเสริมสุขภาวะสำหรับผู้สูงอายุ ดังนั้นจึงต้องใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงสหวิธีการ ซึ่งใช้ทั้งระเบียบวิธีวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) และระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยการทำการสำรวจ (Survey) จากแบบสอบถาม (Questionnaire) และทำการสนทนาเป็นกลุ่ม (Focus Group)กลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุ ในขั้นตอนก่อนและหลังผลิตรายการ, ทำการสัมภาษณ์เชิงลึก (Depth Interview) กลุ่มผู้ผลิตรายการโทรทัศน์ ในขั้นตอนก่อนและหลังผลิตรายการ และใช้การสัมภาษณ์เชิงลึก (Depth Interview) ผู้เชี่ยวชาญด้านผู้สูงอายุ ในขั้นตอนหลังผลิตรายการ ซึ่งกลุ่มตัวอย่างได้แก่ กลุ่มบุคคลทั้งชายและหญิง อายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป เป็นชนชั้นกลางของสังคม อยู่อาศัยในจังหวัดกรุงเทพมหานคร จำนวน 40 คน ทั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) กระบวนการสร้างสรรค์รายการโทรทัศน์ที่นำเสนอกิจกรรมเชิงสุนทรียะเพื่อส่งเสริมสุขภาวะสำหรับผู้สูงอายุ (2) ทัศนคติ และความพึงพอใจของผู้สูงอายุที่ได้ชมรายการโทรทัศน์ที่นำเสนอกิจกรรมเชิงสุนทรียะเพื่อส่งเสริมสุขภาวะสำหรับผู้สูงอายุ ผลการวิจัยพบว่า การสร้างสรรค์รายการโทรทัศน์ที่นำเสนอกิจกรรมเชิงสุนทรียะเพื่อส่งเสริมสุขภาวะสำหรับผู้สูงอายุ ประกอบไปด้วยขั้นตอนในการผลิต 3 ขั้นตอนด้วยกันคือ 1.ขั้นก่อนการผลิตรายการโทรทัศน์ (Pre-Production) พบว่าผู้สูงอายุต้องการรับชมรายการโทรทัศน์ที่มีรูปแบบสาระบันเทิง โดยมีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับสุขภาพ และท่องเที่ยว 2.ขั้นดำเนินการผลิตรายการโทรทัศน์ (Production) จากผลในขั้นก่อนการผลิต ทำให้การผลิตต้องเน้นการถ่ายทำสถานที่ท่องเที่ยวที่สามารถเดินทางไปได้จริง รวมถึงมีความเหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุ ผสมผสานกับการให้ความรู้ด้านสุขภาพกายและใจ ดังนั้นจึงได้กำหนดให้รูปแบบรายการมีการจูงใจผู้ชมด้วยสถานที่ท่องเที่ยว ก่อนนำเข้าช่วงสัมภาษณ์บุคคลต้นแบบ 2 ท่านคือคุณภัทราวดี มีชูธน และคุณขวัญจิต ศรีประจันต์ โดยได้ใช้ชื่อรายการว่า “รุ่นใหญ่ หัวใจศิลป์” 3.ขั้นหลังการผลิตรายการโทรทัศน์ (Post-Production) และการประเมินผลรายการโทรทัศน์ (Production Evaluation) ในขั้นนี้เป็นการนำข้อมูลที่ได้จากการถ่ายทำมาตัดต่อ ลงเสียงประกอบ โดยเน้นความชัดเจนของคำบรรยาย ข้อความ และแผนที่เพื่อให้เหมาะสมสำหรับการรับชมรายการของผู้สูงอายุ จากนั้นประเมินผลรายการโทรทัศน์ด้วยการประเมินทัศนคติและความพึงพอใจ ต่อเนื้อหาและการผลิตรายการ ทั้ง 2 ตอน ผลการประเมินพบว่า ผู้สูงอายุมีทัศนคติและความพึงพอใจอยู่ในเกณฑ์ดีที่สุดทุกด้าน โดยผลการศึกษาทัศนคติในตอนครูเล็กพบว่า ผู้สูงอายุเกิดแรงบันดาลใจในการดูแลสุขภาพกายและใจของตนเองมากที่สุด ขณะที่ตอนแม่ขวัญจิต พบว่าผู้สูงอายุรู้สึกเพลิดเพลินใจขณะรับชมรายการมากที่สุด ทั้งนี้ผู้สูงอายุมีความพึงพอใจต่อการผลิตรายการด้านพิธีกร/ผู้ดำเนินรายการมากที่สุดทั้งตอนครูเล็กและตอนแม่ขวัญจิต