แบบจำลองการประเมินความเสี่ยงของอัตราความเสียหายของซอฟต์แวร์จากการมีอคติทางการรู้คิด

Abstract

ปัจจุบันอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์มีการนำหลักวิศวกรรมซอฟต์แวร์มาใช้มากขึ้น แต่ยังมีคำถามเกิดขึ้นว่าหลักการวิศวกรรมซอฟต์แวร์ที่มีอยู่ในปัจจุบันนั้นเพียงพอต่อการพัฒนาซอฟต์แวร์ได้อย่างมีคุณภาพหรือไม่ และจากการที่มนุษย์เป็นทรัพยากรที่สำคัญที่สุดในโครงการซอฟต์แวร์นั้น มนุษย์ก็น่าจะเป็นปัจจัยสำคัญหนึ่งต่อความสำเร็จของโครงการซอฟต์แวร์ในเชิงคุณภาพ โดยเรียกปัจจัยจากมนุษย์นี้ว่า "มนุษยปัจจัย" ซึ่งงานวิจัยนี้สนใจศึกษามนุษยปัจจัย ทางด้านจิตวิทยาของการมีอคติทางการรู้คิด โดยมองว่าการมีอคตินี้ น่าจะส่งผลต่อโครงการพัฒนาซอฟต์แวร์ ที่จะนำมาซึ่งความเสียหายกับซอฟต์แวร์ได้ โดยศึกษาอคติเหล่านี้ในขั้นตอนแรก ๆ ของวิศวกรรมซอฟต์แวร์ นั่นคือ ในกระบวนการรวบรวมและกำหนดความต้องการซอฟต์แวร์ และกระบวนการออกแบบซอฟต์แวร์ จึงน่าจะมีการประเมินปัจจัยความเสี่ยงในด้านนี้ด้วยในช่วงต้นของโครงการพัฒนาซอฟต์แวร์ เพื่อช่วยให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในโครงการ ตระหนักถึงความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้นมาได้ในโครงการพัฒนาซอฟต์แวร์ งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์ในการนำเสนอวิธีการเพื่อสร้างแบบจำลองการประเมินความเสี่ยงต่อความเสียหายของซอฟต์แวร์ ในด้านการมีอคติทางการรู้คิดของมนุษย์ในทั้งสองกระบวนการ ผลการทดลองพบว่าสามารถพยากรณ์ความเสียหายได้ในระดับที่ต่ำถึงค่อนข้างต่ำ ซึ่งทำให้ในการคำนวณค่าความเสี่ยง ก็จะสามารถหาค่าความเสี่ยงซึ่งก็มีความสามารถในการพยากรณ์ต่ำด้วย ถึงแม้ว่าจะไม่สามารถพยากรณ์ออกมาได้แม่นยำมาก แต่ก็ใช่ว่าจะไม่มีความเสียหายที่เกิดจากประเด็นทางด้านการมีอคติทางการรู้คิดเลย และพบว่ามีความสมเหตุสมผลในระดับหนึ่งกับลักษณะของการมีอคติในเชิงจิตวิทยา ที่อคติไม่ได้ส่งผลในแง่ลบเพียงแง่เดียว หรือส่งผลบวกเพียงแง่เดียว เช่นกันกับการมีอคติกับการทำงานในงานวิศวกรรมซอฟต์แวร์ ทั้งในกระบวนการรวบรวมและกำหนดความต้องการซอฟต์แวร์ และกระบวนการออกแบบซอฟต์แวร์ดังที่ได้ทำการวิจัย ในบางครั้งก็พบว่าการมีอคติมากเกินไป หรือน้อยเกินไปก็อาจจะส่งผลให้เกิดความเสียหายได้มากกว่าการมีอคติในระดับปานกลางได้เช่นกัน ดังนั้นในการบริหารจัดการความเสี่ยง ควรที่จะให้ความสำคัญกับประเด็นนี้เช่นกัน เพราะอาจจะเป็นสาเหตุหนึ่งของความล้มเหลวหรือความสำเร็จของโครงการได้เช่นกัน