การสื่อสารผ่านเฟซบุ๊กของมูลนิธิอิสรชนเพื่อต่อรองอัตลักษณ์ของ "ผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะ"

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบและการนำเสนอเนื้อหาในเฟซบุ๊กแฟนเพจของมูลนิธิอิสรชนเพื่อต่อรองอัตลักษณ์ให้กับ “ผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะ” หรือคนไร้บ้าน ปัจจัยที่ส่งผลต่อการสื่อสารผ่านเฟซบุ๊กแฟนเพจของมูลนิธิอิสรชนและทัศนคติและพฤติกรรมของผู้ติดตามเฟซบุ๊กแฟนเพจมูลนิธิอิสรชนที่มีต่อผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะ โดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหาในเฟซบุ๊กแฟนเพจของมูลนิธิอิสรชน การสัมภาษณ์เชิงลึกเจ้าหน้าที่ของมูลนิธิและผู้ติดตามเฟซบุ๊กแฟนเพจและสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วมเพื่อศึกษาการทำงานของมูลนิธิ ผลการวิจัยพบว่า มูลนิธิอิสรชนสื่อสารเพื่อต่อรองอัตลักษณ์ให้กับผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะ โดยอธิบายสาเหตุการออกมาใช้ชีวิตที่สาธารณะ การดำเนินชีวิตของผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะและแนวทางการช่วยเหลือและแก้ไขปัญหาการใช้ชีวิตในที่สาธารณะ ผ่านการตั้งสถานะ (status) ที่เป็นข้อความ ภาพถ่ายและคลิปวิดีโอ รวมทั้งการเขียนบันทึก (note) และการแบ่งปัน (share) ข้อความ ภาพถ่ายและคลิปวิดีโอ ทั้งนี้ ในแต่ละสถานะ บันทึกและการแบ่งปัน มูลนิธิอิสรชนจะเล่าเรื่องผ่านตัวละครผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะ 4 ลักษณะ และใช้แฮชแท็ก (hashtag) ระบุแก่นความคิดของเรื่องที่นำเสนอ เพื่อให้สังคมเข้าใจข้อเท็จจริงเกี่ยวกับผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะที่มักไม่ถูกนำเสนอทางสื่อมวลชนและยอมรับว่าพวกเขาเท่าเทียมกับคนอื่นในสังคม ส่วนปัจจัยที่ส่งผลต่อการสื่อสารผ่านเฟซบุ๊กแฟนเพจ ได้แก่ ภูมิหลังและประสบการณ์ของเจ้าหน้าที่และอาสาสมัคร ทักษะการใช้สื่อของเจ้าหน้าที่และอาสาสมัคร และสถานะทางเศรษฐกิจของมูลนิธิ ผลการศึกษายังพบว่า ทัศนคติต่อผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะของผู้ติดตามเฟซบุ๊กแฟนเพจมูลนิธิอิสรชนมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้ติดตามเฟซบุ๊ก โดยผู้ที่มีความสงสาร เห็นใจ (sympathy) ต่อผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะมักไม่บริจาคเงินหรือสิ่งของและไม่เป็นอาสาสมัครของมูลนิธิอิสรชน หรือไม่มีปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะโดยตรง แต่ผู้ที่มีความเข้าใจ เอาใจใส่ (empathy) ต่อผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะจะแสดงออกเพื่อช่วยงานของมูลนิธิอิสรชน หรือมีปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้ชีวิตในที่สาธารณะโดยตรง โดยปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ผู้ติดตามเฟซบุ๊กแฟนเพจมีทัศนคติเข้าใจ เอาใจใส่ คือการเข้าร่วมเป็นอาสาสมัครกับมูลนิธิอิสรชน