บทบาทของซิลิเอตกลุ่มทินทินนิดต่อสายใยอาหารบริเวณชายฝั่งจังหวัดสมุทรสาคร

Abstract

ทินทินนิดเป็นโปรโตซัวกลุ่มซิลิเอตที่อยู่ในไฟลัม Ciliophora และอันดับย่อย Tintinnida โปรโตซัวกลุ่มนี้มีเปลือกหุ้มตัวเรียกว่า lorica ทินทินนิดมีบทบาทสำคัญในสายใยอาหารเป็นผู้บริโภคแพลงก์ตอนพืชขนาดเล็กและแบคทีเรียและตัวเองเป็นอาหารของแพลงก์ตอนสัตว์ขนาดใหญ่ที่เป็นผู้ล่า ดังนั้นทินทินนิดจึงเป็นตัวเชื่อมระหว่าง microbial loop กับสายใยอาหารแบบผู้ล่าใน pelagic food web อย่างไรก็ตามในประเทศไทยยังมีการศึกษาเรื่องนี้ค่อนข้างน้อย การศึกษาซิลิเอตกลุ่มทินทินนิดบริเวณปากคลองประมง อ. เมือง จ. สมุทรสาคร ในช่วงต้นมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ (พฤศจิกายน 2555) ถึงปลายฤดูมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ (ตุลาคม 2556) โดยเก็บตัวอย่างทินทินนิด แพลงก์ตอนสัตว์ มวลชีวภาพของแพลงก์ตอนพืชในรูปของคลอโรฟิลล์ เอ และปัจจัยทางกายภาพรวม 4 ครั้ง พบทินทินนิดทั้งหมด 31 ชนิด 11 สกุล ดัชนีความหลากหลายอยู่ในช่วง 0.53 – 1.03 สกุลที่มีความหลากชนิดมากที่สุดคือ Tintinnopsis ความชุกชุมของทินทินนิด มีค่าตั้งแต่ 3.50 x 101 -1.63 x 103 เซลล์/ลิตร มวลชีวภาพของแพลงก์ตอนพืชในรูปคลอโรฟิลล์ เอ อยู่ในช่วง 1.500 – 509.4 ไมโครกรัม/ลิตร แพลงก์ตอนพืชขนาดนาโนแพลงก์ตอนมีสัดส่วนสูงถึงร้อยละ 78 ส่วนแพลงก์ตอนสัตว์มีความหนาแน่น 3.8 x 106 ตัว/100 ลูกบาศก์เมตร ในฤดูต้นมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ แพลงก์ตอนสัตว์ที่มีความหนาแน่นสูงในทุกฤดูได้แก่ Calanoid copepod สกุล Acartia ประชากรทินทินนิดสามารถบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม กลุ่มประชากรจากปลายฤดูมรสุมตะวันออกเฉียงเป็นกลุ่มที่ความหนาแน่นของทินทินนิดมีสหสัมพันธ์กับมวลชีวภาพของแพลงก์ตอนพืชขนาดนาโนแพลงก์ตอนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติและกลุ่มประชากรระหว่างฤดูมรสุมซึ่งมีความหนาแน่นเฉลี่ยต่ำที่สุดตรงกับช่วงที่มีความหนาแน่นของ Calanoid copepod สูงที่สุด ผลการศึกษาแสดงว่าทินทินนิดมีบทบาทในฐานะผู้ล่าของแพลงก์ตอนพืชขนาดเล็กในบริเวณชายฝั่งและเป็นอาหารของแพลงก์ตอนสัตว์ขนาดไมโครแพลงก์ตอน