การเก็บรวบรวมและการคัดเลือกเชื้อพันธุ์แมงลักที่มีปริมาณสารเมือกสูง

Abstract

การสำรวจและเก็บรวบรวมเชื้อพันธุ์แมงลัก (Ocimum americanum Linn.) ในระหว่างเดือนธันวาคม-มกราคม ของปี พ.ศ. 2531 ถึง 2533 เก็บรวบรวมตัวอย่างเมล็ดพันธุ์ได้ 22 ตัวอย่างจากอำเภอเมืองและอำเภอบ่อพลอยจังหวัดกาญจนบุรี ตัวอย่างเหล่านี้ทั้งหมดเก็บไว้ที่อุณหภูมิ 15 องศาเซลเซียส เพื่อเป็นแหล่งเชื้อพันธุ์ของแมงลัก การคัดเลือกสายพันธุ์แมงลักที่มีปริมาณสารเมือกสูงจากประชากรเริ่มต้นที่ประกอบด้วยแมงลักที่เก็บรวบรวมจากจังหวัดกาญจนบุรี 5 ตัวอย่าง จากประเทศอินโดนีเซีย 2 ตัวอย่าง สายพันธุ์ที่มีปริมาณสารเมือกสูง D E และ F 9 ตัวอย่าง และลูกผสมชั่วที่ 3 (F3) จากคู่ผสมระหว่างสายพันธุ์ D E และ F 37 ตัวอย่าง จากงานทดลองของปกขวัญ หุตางกูร ปี พ.ศ.2531 การคัดเลือกใช้วิธีการคัดเลือกพันธุ์บริสุทธิ์และการคัดเลือกแบบจดประวัติ โดยพิจารณาจากลักษณะปริมาณสารเมือกเป็นหลัก และพิจารณาน้ำหนัก 1,000 เม็ด จำนวนช่อดอกต่อตันความยาวช่อดอก ความสูงของต้น อายุออกดอก และอายุเก็บเกี่ยว จากการคัดเลือกต่อเนื่องกัน 2 ครั้ง ในปี พ.ศ. 2531 และ 2532 ได้ต้นที่ดี 22 ต้นและนำมาปลูกเพื่อการคัดเลือกในครั้งที่ 3 โดยมีสายพันธุ์ที่ปลูกเป็นการค้า 2 สารพันธุ์เป็นพันธุ์เปรียบเทียบ ในปีพ.ศ.2533 การปลูกพืชเพื่อคัดเลือกในครั้งที่ 3 ประเมินผลโดยใช้แผนการทดลองแบบ randomized complete block (RCB) มี 3 ซ้ำ พบว่ามีแมงลัก 19 สายพันธุ์ที่มีปริมาณสารเมือกสูงกว่าสารพันธุ์ที่ปลูกเป็นการค้าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติและมีแมงลักที่มีนำหนัก 1,000 เมล็ด ความยาวช่อดอกจำนวนช่อดอกต่อต้น อายุออกดอก อายุเก็บเกี่ยว และความสูงของต้นดีกว่าสายพันธุ์ที่ปลูกเป็นการค้าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 4 3 13 7 1 และ 7 สายพันธุ์ตามลำดับ