ผลของเขื่อนสิริกิต์ต่อค่าสัมประสิทธิ์การขาดแคลน และการเติมออกซิเจนในแม่น้ำน่าน

Abstract

การศึกษาผลของเขื่อนสิริกิติ์ต่อค่าสัมประสิทธิ์การขาดแคลนและการเติมออกซิเจน (k1และ k2)ในแม่น้ำน่าน ได้กำหนดสถานีเก็บตัวอย่างน้ำในแม่น้ำน่านไว้ 5 แห่งด้วยกัน โดยเป็นสถานีที่อยู่บริเวณเหนืออ่างเก็บน้ำสิริกิติ์ 2 แห่งในจังหวัดน่าน และบริเวณท้ายน้ำของเขื่อนสิริกิติ์ 3 แห่งในจังหวัดอุตรดิตถ์ ได้ทำการเก็บตัวอย่างน้ำและวัดอัตราการไหลของน้ำทั้งสิ้น 4 ครั้ง ในระยะเวลา 1 ปีที่ทำการศึกษา โดยกำหนดระยะเวลาตามช่วงปริมาณน้ำที่เข้าสู่เขื่อน คือ ช่วงน้ำปานกลางครั้งที่ 1 ช่วงน้ำมาก ช่วงน้ำปานกลางครั้งที่ 2 และในช่วงน้ำน้อย ในเดือนกรกฎาคม เดือนกันยายน เดือนพฤศจิกายน 2528 และในเดือนมีนาคม 2529 ตามลำดับ ผลการศึกษาพบว่าการดำเนินการของเขื่อนสิริกิติ์มีผลทำให้ค่าสัมประสิทธิ์การขาดแคลนออกซิเจน (k1) ในแม่น้ำน่านบริเวณท้ายน้ำของเขื่อนสิริกิติ์ มีค่าลดลงจากที่บริเวณเหนืออ่างเก็บน้ำสิริกิติ์อย่างชัดเจน และมีค่าไม่แปนผันตามปริมาณน้ำที่ปล่อยออกจากเขื่อนแต่อย่างใด ค่า k1 ที่ได้มีค่าอยู่ในช่วงระหว่าง 0.045 ถึง 0.162 ต่อวัน และผลที่มีต่อค่าสัมประสิทธิ์การเติมออกซิเจน (k2) พบว่าค่า k2 ในบริเวณท้ายน้ำของเขื่อนมีค่าแปรผันตามปริมาณน้ำที่ปล่อยออกจากเขื่อน โดยพบว่ามีค่าสูงสุดในช่วงที่มีการปล่อยน้ำออกจากเขื่อนมากที่สุด และมีค่าแปรเปลี่ยนอยู่ในช่วงระหว่าง 0.0514 ถึง 0.423 ต่อวัน ผลจากการดำเนินการของเขื่อนสิริกิติ์ต่อคุณภาพน้ำบริเวณท้ายน้ำของเขื่อน ทำให้ค่า k1 ลดลง และค่า k2 เพิ่มสูงขึ้น ดังกล่าว มีผลทำให้คุณภาพน้ำบริเวณท้ายน้ำของเขื่อนสิริกิติ์ดีขึ้น และเพิ่มความสามารถในการบำบัดมลสาร (waste assimilative capacity)