การศึกษาการดำเนินงานกองทุนยาและเวชภัณฑ์ประจำหมู่บ้านในภาคเหนือ

Abstract

การศึกษาการดำเนินงานกองทุนยาประจำหมู่บ้านอันเป็นรูปแบบการดำเนินงานที่จัดตั้งขึ้นโดยชุมชน โดยมีการจัดวางรูปแบบองค์กรบริหารงานในรูปของคณะกรรมการดำเนินงานและคณะกรรมการควบคุมกำกับงานทั้งนี้ในการเริ่มต้นจัดตั้งกองทุนยาประจำหมู่บ้านได้เริ่มต้นจากการเตรียมชุมชนให้มีความเข้าใจวัตถุประสงค์ของการจัดตั้งกองทุนยาประจำหมู่บ้าน แล้วให้กลุ่มผู้นำชุมชนในหมู่บ้านไปเผยแพร่การดำเนินงานและดำเนินการจัดตั้งกองทุนยาประจำหมู่บ้านต่อไป วัตถุประสงค์ของวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้ศึกษาถึงการดำเนินงานกองทุนยาประจำหมู่บ้านโดยเก็บตัวอย่างหมู่บ้านในจังหวัดภาคเหนือเพื่อวิเคราะห์ปัญหาและหาทางปรับปรุงและหารูปแบบที่เหมาะสมในการดำเนินงานกองทุนยาประจำหมู่บ้านซึ่งผลสรุปแสดงให้เห็นว่ากองทุนยาประจำหมู่บ้านโดยส่วนใหญ่กำลังประสบปัญหาที่ต้องการได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วน ซึ่งพอสรุปปัญหาสำคัญได้ 2 ประเด็นดังนี้คือ 1. ปัญหาในการดำเนินงาน 2. ปัญหาการจัดการ 1. ปัญหาในการดำเนินงาน 1) ความเข้าใจวัตถุประสงค์ของการจัดตั้งกองทุนยาประจำหมู่บ้าน ได้พบว่ามีร้อยละ 69.00 ซึ่งเป็นเพียงความเข้าว่ามียาที่จำเป็นไว้ใช้ในหมู่บ้านแต่ยังไม่ทราบถึงคุณและโทษของยา นอกจากนี้ความเข้าใจยังเป็นไปอย่างผิดๆ เนื่องจากถูกชักชวนกลุ่มผู้นำในหมู่บ้านให้คล้อยตามในขณะที่กลุ่มผู้นำชุมชนก็ยังมีความเข้าใจวัตถุประสงค์ของการจัดตั้งกองทุนยาประจำหมู่บ้านน้อยมาก 2) การติดตามผลการดำเนินงานกองทุนยาประจำหมู่บ้านของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขพบว่ามีการติดตามผลการดำเนินงานเดือนละ 1 ครั้งร้อยละ 60.00 และ 2 ครั้งร้อยละ40.00 ขณะเดียวกันเจ้าหน้าที่ก็ต้องติดตามผลงานสาธารณสุขอื่นๆ จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้การสนับสนุนขาดความต่อเนื่อง และเป็นจุดอ่อนให้มียานอกประเภทเข้ามาจำหน่าย 3) ปัญหาขวัญและกำลังใจในการปฏิบัติงานของคณะกรรมการ เกิดจากการประเมินทัศนะความรู้สึกของคณะกรรมการที่มีต่อสิ่งตอบแทนต่ำเกินไปและสิ่งตอบแทนก็ไม่มีแรงจูงใจที่จะกระตุ้นการปฏิบัติงานของคณะกรรมการให้สูงขึ้น 2. ปัญหาการจัดการ 1) ความร่วมมือในระหว่างคณะกรรมการพบว่าความร่วมมือของคณะกรรมการมีน้อยมาก เช่นในการสั่งยามีเพียงร้อยละ 10.00 ส่วนที่มีบทบาทมากได้แก่ การตัดสินใจแก้ไขปัญหาซึ่งมีถึงร้อยละ 70.00 ทั้งนี้อาจมีสาเหตุมาจากการขาดความสำนึกในหน้าที่และขาดความเข้าใจในบทบาทหน้าที่ของตน และการทำงานร่วมกัน 2) ปัญหาทางด้านบัญชีความยุ่งยากทางด้านบัญชีเกิดขึ้นเนื่องจากการขาดความเข้าใจ และไม่ทราบวิธีการลงบัญชีซึ่งส่วนหนึ่งอาจเกิดจากรูปแบบบัญชีไม่เหมาะสมกับสภาพการใช้งานดั้งนั้นจึงพบอยู่เสมอว่ากรรมการที่ร่วมรับผิดชอบในการทำบัญชีพากันละทิ้งงานอยู่เสมอ 3) ปัญหาการจัดส่งยาและซื้อยาเข้าสู่กองทุนยาประจำหมู่บ้าน พบว่ามีระยะเวลาของการสั่งซื้อยาโดยเฉลี่ยเท่ากับ 49.40 วัน/ครั้ง ซึ่งจะเห็นได้ว่ามีระยะเวลาที่ทอดยาวนานมากทำให้เกิดปัญหาการขาดแคลนยา นอกจากนี้ยังมีปัญหาการได้ยาไม่ครบเนื่องจากส่วนกลางขาดการวางแผนการผลิตและการจัดส่งยา