ปัญหากฎหมายในสัญญาแฟคเตอริ่ง(สัญญารับซื้อ และให้บริการเกี่ยวกับบัญชีลูกหนี้การค้า)

Abstract

แฟคเตอริ่ง (Factoring) หรือการรับซื้อและให้บริการเกี่ยวกับบัญชีลูกหนี้การค้า เป็นการจัดหาเงินทุนและให้บริการเกี่ยวกับหนี้การค้าให้กับธุรกิจ โดยผู้ซื้อบัญชี (Factor) ซื้อบัญชีลูกหนี้ (Account Receivable) ซึ่งเกิดจากการขายสินค้าหรือการให้บริการของผู้ขายบัญชี (Supplier : ผู้ส่งของ) และหลังจากนั้น ผู้ซื้อบัญชี (Factor) จะเป็นผู้ติดตามเรียกชำระเงินตามหนี้นั้นจากลูกหนี้ (debtor) รวมทั้งทำหน้าที่ในการบริหารบัญชีลูกหนี้ และให้บริการอื่น ๆที่เกี่ยวกับทั้งนี้ขึ้นอยู่กับข้อตกลงในการทำแฟคเตอริ่งระหว่างผู้ซื้อบัญชี (Factor) กับผู้ขายบัญชี (Supplier) การก่อตั้งความสัมพันธ์ของบุคคลที่เกี่ยวข้องทั้งสามฝ่าย คือ ผู้ซื้อบัญชี (Factor) ผู้ขายบัญชี (Supplier) และลูกหนี้ (Debtor) เกิดจากสัญญาที่เรียกว่า สัญญาแฟคเตอริ่ง (Factoring Contract) แต่เนื่องจากในปัจจุบันประเทศไทย ไม่มีกฎหมายเฉพาะเกี่ยวกับแฟคเตอริ่ง ดังนั้นสัญญาแฟคเตอริ่งจึงปรับใช้กับประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมสัญญา และว่าด้วยการโอนสิทธิเรียกร้องเฉพาะในส่วนที่มีการโอนสิทธิเรียกร้องในหนี้การค้า และโดยที่สัญญาแฟคเตอริ่งยังมีข้อกำหนดและเงื่อนไขที่สำคัญอื่น ๆ อีก เช่น การบริหารบัญชีลูกหนี้ การติดตามเรียกเก็บหนี้ การจัดทำรายงานเกี่ยวกับการชำระหนี้ เป็นต้น จึงมีปัญหาว่าความสัมพันธ์อันเกิดจากสัญญาแฟคเตอริ่งนี้ควรบังคับใช้ตามกฎหมายใดแน่ วิทยานิพนธ์นี้จัดทำขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาวิเคราะห์ถึงลักษณะทางกฎหมายของสัญญาแฟคเตอริ่ง โดยพิจารณาว่าเป็นสัญญาประเภทใด จะสามารถจัดสัญญาแฟคเตอริ่งเข้าเป็นสัญญาใดตามบรรพ 3 เอกเทศสัญญาของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์หรือไม่ รวมทั้งพิจารณาถึงการเกิดของสัญญาแฟคเตอริ่ง ผลของสัญญาและการสิ้นสุดของสัญญา ทั้งนี้ก็เพื่อหาข้อสรุปว่ากฎหมายที่ใช้อยู่ในปัจจุบันนี้มีความเหมาะสมเพียงพอที่จะบังคับใช้กับสัญญาแฟคเตอริ่งหรือไม่ การทำวิทยานิพนธ์นี้ใช้วิธีวิจัยเอกสาร โดยการรวบรวมข้อมูลจากบทความ หนังสือ เอกสารต่าง ๆ และข้อมูลจากผู้ประกอบธุรกิจแฟคเตอริ่ง และมีขอบเขตในการศึกษาวิจัยเฉพาะปัญหาด้านกฎหมายของสัญญาแฟคเตอริ่งตามกฎหมายเอกชนของประเทศไทยเท่านั้น แต่ก็มีส่วนที่ศึกษาถึงแฟคเตอริ่งของต่างประเทศ และแฟคเตอริ่งระหว่างประเทศ (International Factoring) อยู่ด้วยบางส่วนเพื่อใช้สำหรับเปรียบเทียบกับแฟคเตอริ่งของประเทศไทย จากการศึกษาวิจัยพบว่า สัญญาแฟคเตอริ่งไม่อาจจัดเป็นสัญญาใดตามบรรพ 3 เอกเทศสัญญา แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และการปรับใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ว่าด้วยการโอนสิทธิเรียกร้อง กับการโอนสิทธิเรียกร้องตามสัญญาแฟคเตอริ่งนั้นมีความไม่เหมาะสมอยู่หลายประการ จึงเสนอแนะให้มีการบัญญัติกฎหมายเฉพาะขึ้นใช้กับธุรกิจแฟคเตอริ่งและสัญญาแฟคเตอริ่ง