การศึกษาความหมายแฝงของคำว่า "ผู้หญิง" จากความเปรียบในบทเพลงไทยสากล

Abstract

วัตถุประสงค์ของวิทยานิพนธ์ฉบับนี้คือ การศึกษาความหมายของความเปรียบเกี่ยวกับผู้หญิงจากบทเพลงไทยสากล เพื่อหาความหมายแฝงของคำ "ผู้หญิง" ในการศึกษานี้ผู้วิจัยได้เก็บข้อมูลความเปรียบจากหนังสือเพลงที่พิมพ์ระหว่าง พ.ศ. 2512 – 2525 จำนวน ประมาณ 3,500 เพลง และพบว่ามีแบบเปรียบ 93 แบบเปรียบ การวิเคราะห์ความหมายของแบบเปรียบผู้วิจัยใช้ทฤษฎีแยกหน่วยประกอบทางความหมาย (componential analysis) เพื่อหาอรรถลักษณ์ของแบบเปรียบ ซึ่งเป็นแหล่งที่มาของความหมายแฝง ผลของการวิจัยแบบเปรียบแสดงว่าผู้เปรียบที่เป็นผู้ชายใช้แบบเปรียบที่มีโครงสร้างเป็นคำนามคำเดียวมากกว่าเป็นกลุ่มคำ ในขณะที่ผู้เปรียบที่เป็นผู้หญิงใช้แบบเปรียบที่มีโครงสร้างเป็นกลุ่มคำมากกว่าเป็นคำนามคำเดียว สำหรับความหมายของแบบเปรียบนั้นสามารถจัดได้เป็น 12 กลุ่ม ตามอรรถลักษณ์สำคัญที่ปรากฏ 12 อรรถลักษณ์ อรรถลักษณ์เหล่านี้เป็นที่มาของความหมายแฝง ความหมายแฝงของ"ผู้หญิง" ที่ได้จากอรรถลักษณ์แบ่งเป็นความหมายที่ได้จากอรรถลักษณ์โดยตรง 10 ความหมายจาก 10 อรรถลักษณ์ และที่ได้จากการตีความอรรถลักษณ์ 3 ความหมายจาก 2 อรรถลักษณ์ นอกจากนี้ ผลจากการวิจัยยังแสดงด้วยว่าความหมายแฝงมีความสัมพันธ์กับเพศของผู้เปรียบด้วย ผู้เปรียบที่เป็นผู้หญิงจะใช้ความหมายแฝงที่แสดงว่าตนเองเป็นสิ่งหรือคนที่ไม่มีความสำคัญมีสภาพที่ต่ำต้อยเป็นฝ่ายที่ต้องกรับการกระทำคือ เป็นที่ระบายความต้องการทางเพศของชาย และเมื่อมีครอบครัวต้องอยู่ใต้อำนาจของผู้เป็นสามี สำหรับผู้เปรียบที่เป็นชายจะใช้ความหมายแฝงทั้งที่แสดงการยกย่องและไม่ยกย่องคือ เห็นผู้หญิงทั้งเป็นสิ่งที่มีค่า และไม่มีค่ารวมทั้งดูหมิ่นเหยียดหยามว่าผู้หญิงเป็นเพศที่ไว้ใจไม่ได้และด้อยเกียรติในการใช้แบบเปรียบเพื่อสื่อความหมายแฝง 13 ความหมายนี้ ผู้เปรียบต่างเพศกันใช้แบบเปรียบที่ต่างกัน ซึ่งแสดงให้เห็นว่าในสังคมไทย ผู้หญิงและผู้ชายมีทัศนคติและความรู้สึกนึกคิดต่อผู้หญิงที่ต่างกัน