ผลกระทบของการพัฒนาอุตสาหกรรมชายฝั่งทะเลตะวันออก ต่อการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงการปรับตัวเพื่อการดำรงชีวิตของชาวชุมชนมาบชลูดอันเนื่องมาจากผลกระทบของการพัฒนาอุตสาหกรรมชายฝั่งทะเลตะวันออก ด้วยการพิจารณาจากสภาพแวดล้อมของชุมชน อันได้แก่ ความใกล้กับนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด ความเห็นในการเลือกประกอบอาชีพ และคุณลักษณะของตัวบุคคล อันได้แก่ ระดับการศึกษา ภูมิหลังของการขายที่ดิน ลักษณะการใช้ประโยชน์จากที่ดิน รายได้และภาวะหนี้สินของชาวชุมชน โดยลักษณะของการปรับตัวเพื่อการดำรงชีวิตนั้นจะพิจารณาจากลักษณะของการปรับตัวด้านอาชีพ ความเห็นในการเลือกประกอบอาชีพ การเห็นความสำคัญของการศึกษา รูปแบบครอบครัว ความสัมพันธ์ภายในครอบครัวและเพื่อนบ้าน ซึ่งลักษณะดังกล่าวสามารถพิจารณาถึงลักษณะความเป็นชุมชนเมืองหรือชนบทได้ ในการวิจัยครั้งนี้ ทำการเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามจากหัวหน้าครัวเรือน 160 ครัวเรือน และการสัมภาษณ์กรณีศึกษา 16 กรณี ด้วยวิธีการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง โดยมีสมมติฐานหลัก คือ ปัจจัยของสถานการณ์และปัจจัยส่วนบุคคล มีผลต่อการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตของชาวชุมชนมาบชลูดที่แตกต่างกัน ผลการวิจัยพบว่าการที่ชุมชนมาบชลูดตั้งอยู่ใกล้กับนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด ประกอบกับปัจจัยส่วนบุคคล ซึ่งได้แก่ ระดับการศึกษา ลักษณะการใช้ประโยชน์จากที่ดิน รายได้และภาวะหนี้สินของชาวมาบชะลูด มีผลต่อชาวมาบชะลูดในการปรับตัวเพื่อการดำรงชีวิตที่อยู่รอด โดยปัจจุบันชาวมาบชะลูดส่วนมากประกอบอาชีพนอกภาคเกษตรกรรม กล่าวคือ คนวัยหนุ่มสาวที่มีระดับการศึกษาสูง และต้องการประกอบอาชีพที่มีรายได้ดีมักจะเป็นแรงงานภาคอุตสาหกรรม ส่วนชาวมาบชะลูดโดยทั่วไป ไม่จำกัดระดับการศึกษาแต่มีความต้องต้องการประกอบอาชีพที่มีรายได้ดีมักจะเป็นแรงงานหรือผู้ประกอบการภาคบริการ จึงทำให้ชาวมาบชะลูดมีความนิยมในการประกอบอาชีพนอกภาคเกษตรกรรม ส่งผลถึงการเห็นความสำคัญของการศึกษาที่เป็นตัวกำหนดหนึ่งในการเลือกประกอบอาชีพ และมีความปรารถนาต่อรูปแบบครอบครัวของตนเป็นครอบครัวเดี่ยว ในขณะเดียวกันก็มีเวลาน้อยลงที่จะอยู่ร่วมกันในครอบครัวเป็นสิ่งที่แสดงถึงความสัมพันธ์ภายในครอบครัวและเพื่อนบ้านที่ลดน้อยลง