การใช้อสังหาริมทรัพย์ที่ถูกเวนคืนและสิทธิ ในการเรียกคืนอสังหาริมทรัพย์ของผู้ถูกเวนคืน ตามกฎหมายไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายที่จะศึกษาถึงปัญหาที่สำคัญ 2 ประการ คือ (1) ศึกษาว่ารัฐธรรมนูญและกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ ได้กำหนดขอบเขตให้การรับรองหรือคุ้มครองสิทธิในทรัพย์สินของประชาชนที่ถูกเวนคืน โดยกำหนดให้รัฐต้องใช้ประโยชน์ในอสังหาริมทรัพย์ที่เวนคืนมาให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ตามบทบัญญัติของกฎหมายเพียงใด และกาหมีการใช้อสังหาริมทรัพย์ฝ่าฝืนวัตถุประสงค์ดังกล่าวจะมีผลประการใด (2) ศึกษาถึงสิทธิที่จะเรียกคืนอสังหาริมทรัพย์ของประชาชนผู้ถูกเวนคืนว่ามีสิทธิแค่ไหน เพียงใด ในการที่จะเรียกอสังหาริมทรัพย์ที่รัฐได้เวนคืนไปแล้วแต่มิได้ใช้ประโยชน์ตามวัตถุประสงค์ในการเวนคืนหรือมิได้ใช้ประโยชน์ภายในกำหนดเวลาที่ระบุไว้ในกฎหมาย หรือมีการใช้ประโยชน์ตามวัตถุประสงค์ แล้วแต่มีอสังหาริมทรัพย์บางส่วนเหลือจากการใช้ประโยชน์ ผลการวิจัยพบว่ารัฐได้กำหนดวัตถุประสงค์ในการใช้ประโยชน์อสังหาริมทรัพย์ที่เวนคืนมาไว้ในกฎหมายต่าง ๆ หลายประเภท นอกจากนี้ยังพบว่า กฎหมายที่เกี่ยวข้องเหล่านี้ มีบทบัญญัติไม่สอดคล้องกันอย่างเป็นระบบ ทำให้มีข้อขัดข้องในการดำเนินการเพื่อเวนคืนอสังหาริมทรัพย์หลายประการ สำหรับในเรื่องการใช้ประโยชน์ในอสังหาริมทรัพย์นั้น พบว่า ได้มีการใช้ประโยชน์ในอสังหาริมทรัพย์ที่เวนคืนแตกต่างจากวัตถุประสงค์เดิมหลายประการ ซึ่งผู้ถูกเวนคืนสามารถโต้แย้งการเวนคืนดังกล่าว และสามารถเรียกทรัพย์สินดังกล่าวคืนได้ สำหรับในเรื่องสิทธิในการเรียกคืนอสังหาริมทรัพย์ของผู้ถูกเวนคืนนั้น พบว่า มีแต่เพียงรัฐธรรมนูญนั้นที่กำหนดหลักเกณฑ์ให้ผู้ถูกเวนคืนเรียกอสังหาริมทรัพย์ได้ในกรณีที่รัฐมิได้ใช้ประโยชน์ตามวัตถุประสงค์ภายในกำหนดเวลา แต่มิได้มีการตรากฎหมายลำดับรองออกมาลงรับหลักเกณฑ์ของรัฐธรรมนูญ ดังนั้น การดำเนินการเพื่อให้เป็นไปตามสิทธิดังกล่าว จึงไม่อาจเกิดขึ้นได้ ดังนั้น ผู้วิจัยจึงได้เสนอให้ปรับปรุงแก้ไขกฎหมายเพื่อให้สามารถแก้ไขข้อขัดข้องและปัญหาต่าง ๆ ที่เกิด โดยนำแนวความคิดในกฎหมายสหรัฐอเมริกา อังกฤษ ฝรั่งเศส มาปรับใช้ตามความเหมาะสม