จารึกวัดพระเชตุพนฯ : การสร้างสรรค์วรรณคดีไทยในวัฒนธรรมพุทธศาสนาและวัฒนธรรมวรรณศิลป์

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มุ่งศึกษาจารึกวัดพระเชตุพนฯ โดยมีสมมติฐานว่า จารึกวัดพระเชตุพนฯ เป็นวรรณคดีที่ประกอบไปด้วยเนื้อหาหลายประเภท แสดงให้เห็นพันธกิจของวรรณคดีในการสร้าง การเก็บรักษา และการถ่ายทอดความรู้ ตลอดจนใช้ความรู้เป็นวิทยาทานและพุทธบูชา นอกจากนี้จารึกวัดพระเชตุพนฯ ยังทำให้เกิดวรรณคดีที่มีคุณค่างดงามและสร้างองค์ความรู้ให้เกิดปัญญาซึ่งเป็นจุดมุ่งหมายสำคัญของพุทธศาสนา ผลการศึกษาพบว่า จารึกวัดพระเชตุพนฯ ประกอบไปด้วยวรรณคดีที่มีเนื้อหาหลายประเภท ได้แก่ เนื้อหาหมวดการสร้างและปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพนฯ เนื้อหาหมวดพระพุทธศาสนา เนื้อหาหมวดวรรณคดี เนื้อหาหมวดทำเนียบ เนื้อหาหมวดประเพณี เนื้อหาหมวดสุภาษิต และเนื้อหาหมวดอนามัย การศึกษาในครั้งนี้แสดงให้เห็นมโนทัศน์ของวรรณคดีไทยว่าวรรณคดีเป็นศิลปะชั้นสูง สามารถใช้เป็นพุทธบูชาได้ วัฒนธรรมพุทธศาสนามีอิทธิพลต่อการสร้างสรรค์วรรณคดีและวรรณศิลป์โดยมีวัดเป็นศูนย์กลาง ความคิดทางพุทธศาสนาและวรรณศิลป์ในจารึกวัดพระเชตุพนฯ แสดงให้เห็นจากการใช้ขนบการเขียนจารึกที่เน้นความคงทนและการเผยแพร่สารไปสู่สาธารณะ จารึกวัดพระเชตุพนฯ ยังแสดงให้เห็นลักษณะความรู้ทั้งด้านการประพันธ์ และความรู้ด้านต่างๆ ทั้งทางโลกทางธรรม นอกจากนี้จารึกวัดพระเชตุพนฯ ยังแสดงบทบาทของวรรณคดีที่สัมพันธ์กับการสร้างองค์ความรู้ในสังคม เนื่องจากวรรณคดีมีหน้าที่ในการรักษาความรู้ การถ่ายทอดเผยแพร่ความรู้ นอกจากนี้วรรณคดียังสัมพันธ์กับพุทธศาสนาโดยการให้ความรู้เป็นวิทยาทาน แนวคิดดังกล่าวนี้เป็นแนวคิดที่มีมานานในวัฒนธรรมพุทธศาสนาและวัฒนธรรมวรรณศิลป์ของไทย และจารึกวัดพระเชตุพนฯ ได้แสดงให้เห็นการรวบรวมเรื่องและการนำความคิดดังกล่าวนี้ปรากฏอย่างเป็นรูปธรรม นอกจากนี้จารึกวัดพระเชตุพนฯ แสดงให้เห็นว่า การสร้างสรรค์วรรณคดีไทยมีความสัมพันธ์กับการสร้างปัญญา ซึ่งปัญญาจุดมุ่งหมายสูงสุดที่สำคัญของพุทธศาสนา จารึกวัดพระเชตุพนยังส่งอิทธิพลต่อการสร้างสรรค์วรรณคดีในสมัยหลังในด้านคำประพันธ์และการสร้างวรรณคดีเพื่อเป็นพุทธบูชา ดังนั้นจารึกวัดพระเชตุพนฯ จึงเป็นหลักฐานการยืนยันให้เห็นการสร้างสรรค์วรรณคดีไทยในวัฒนธรรมพุทธศาสนาและวัฒนธรรมวรรณศิลป์ของไทยอย่างเป็นรูปธรรมชัดเจน