รูปแบบการให้แสงสว่างประดับตกแต่งสำหรับมัสยิดเขตธนบุรีในกรุงเทพมหานคร

Abstract

มัสยิดเปรียบเสมือนบ้านของพระเจ้า นับเป็นสถาปัตยกรรมที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวและแสดงออกถึงวัฒนธรรมของชนชาติมุสลิมมาตั้งแต่อดีต ซึ่งพบว่าในหลายประเทศมีการประดับตกแต่งแสงไฟในเวลากลางคืน บางแห่งถือว่าเป็นจุดหมายตา แต่ในประเทศไทยยังไม่พบเห็นการส่องสว่างมากนักและยังไม่มีรูปแบบการส่องสว่างที่ชัดเจน งานวิจัยนี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมของอาคารมัสยิด เพื่อนำไปสู่การเสนอแนะรูปแบบการให้ส่องสว่างประดับตกแต่งแก่มัสยิดในเขตธนบุรี ซึ่งหลายแห่งมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ มีคุณค่าทางสถาปัตยกรรมและเป็นจุดหมายตาของชุมชน ผู้วิจัยจึงได้เลือกมัสยิดกรณีศึกษาซึ่งมีองค์ประกอบที่แสดงออกถึงความเป็นสถาปัตยกรรมอิสลามจำนวน 24 แห่ง จากการศึกษาประวัติศาสตร์ รูปแบบและองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม ทำการแจกแจงข้อมูลและจัดกลุ่ม จากนั้นจึงเลือกตัวแทนแต่ละกลุ่มมา 5 แห่ง เพื่อทำการศึกษาต่อ การศึกษาใช้วิธีวิเคราะห์องค์ประกอบหลักของมัสยิดที่ควรให้แสงสว่าง คือ โดม ซุ้มโค้ง (ซุ้มทางเข้าและซุ้มโค้งเรียง) และหออะซาน โดยพิจารณาองค์ประกอบเหล่านั้นตามหลักการออกแบบสถาปัตยกรรมเบื้องต้น คำนึงถึงสภาพพื้นที่โดยรอบและมุมมอง จากนั้นจึงเสนอรูปแบบทางเลือกของการให้แสงประดับตกแต่งองค์ประกอบเหล่านั้น โดยนำมาจำลองการส่องสว่างผ่านโปรแกรมจำลองสภาพแสงสว่าง เพื่อทำแบบสอบถามความรู้สึกกับทั้งชาวพุทธและมุสลิม คำที่นำมาสอบถาม ได้แก่ สว่าง สวย สบายตา และส่งเสริมความเป็นมัสยิด แล้วจึงนำไปประเมินผลทางสถิติ เพื่อหารูปแบบการส่องสว่างประดับตกแต่งที่เหมาะสมต่อไป ผลการศึกษา ผู้วิจัยได้เสนอแนะรูปแบบการให้แสงสว่างประดับตกแต่งแต่ละกรณีศึกษา โดยพิจารณาจากสภาพพื้นที่ตั้งและมุมมอง เน้นองค์ประกอบหลักของมัสยิด ด้วยวิธีการต่างๆ เช่น การให้แสงแบบสาด การให้แสงแบบเงาดำ การให้แสงส่องเน้น เป็นต้น สำหรับองค์ประกอบย่อยอาจมีการส่องเน้นเพื่อเสริมรายละเอียดทางสถาปัตยกรรม ผลจากการศึกษานี้สามารถนำไปใช้ในการออกแบบส่องสว่างเพื่อประดับตกแต่งมัสยิดอื่นหรือสถาปัตยกรรมที่มีลักษณะใกล้เคียงกันได้