อนาคตภาพการผลิตครูของสถาบันอุดมศึกษาไทย

Abstract

การวิจัยเชิงอนาคตเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ระบบและแนวปฏิบัติของการผลิตครูในประเทศไทย และเพื่อนำเสนออนาคตภาพการผลิตครูของสถาบันอุดมศึกษาในทศวรรษหน้า ผู้วิจัยใช้วิธีการวิจัยเอกสาร วิธีการวิจัยเชิงสำรวจ และวิธีการสนทนากลุ่มเฉพาะ แหล่งข้อมูลจากเอกสารและผู้ให้ข้อมูล กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย 1) คณบดีคณะครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ จำนวน 67 คน 2) ผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 435 คน และ 3) ผู้ทรงคุณวุฒิทางครุศึกษา จำนวน 18 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดย แบบวิเคราะห์เนื้อหาสาระ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ และแบบประเมิน วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติพื้นฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. ผลการวิเคราะห์ระบบและแนวปฏิบัติของการผลิตครูในประเทศไทย 1.1 วิวัฒนาการของการฝึกหัดครูไทย แบ่งเป็น 4 ช่วง คือ 1) ช่วงก่อนการจัดตั้งสถาบันผลิตครูอย่างเป็นระบบ แบ่งเป็นระยะการศึกษาตามอัธยาศัย และการศึกษาในระบบโรงเรียน 2) ช่วงการจัดตั้งสถาบันผลิตครูอย่างเป็นระบบ แบ่งเป็นระยะการวางรากฐานสถาบันผลิตครู ระยะส่งเสริมพัฒนาอาชีพท้องถิ่น และระยะสร้างระบบบริหารครุศึกษาไทย 3) ช่วงหลังวิกฤตสงครามสู่ความท้าทาย เป็นระยะขยายอาณาเขตของสถาบันผลิตครูและ 4) ช่วงปฏิรูปการศึกษาพัฒนาครูไทย เป็นระยะสร้างนวัตกรรมการผลิตครูสู่สังคม 1.2 แนวปฏิบัติของการผลิตครูจากโครงการผลิตครูในประเทศไทย ประกอบด้วย 1) การคัดเลือกคนเก่ง ที่มีผลการเรียนดี มีศรัทธาในวิชาชีพครูมาเรียนครูโดยให้ทุนการศึกษาระหว่างเรียน และมีการรับรองการบรรจุเข้าทำงานเป็นครูตามภูมิลำเนา 2) มีการคัดเลือกสาขาวิชาที่ขาดแคลนครูตามความต้องการการใช้ครูของประเทศ มีการจัดหลักสูตรที่เหมาะสมในแต่ละสาขาวิชา และมีการฝึกประสบการณ์วิชาชีพที่เข้มข้น และ 3) มีการบรรจุครูดีครูเก่ง ที่มีความศรัทธาในวิชาชีพครูเข้าทำงานเป็นครูในพื้นที่ภูมิลำเนา 2. อนาคตภาพของการผลิตครูของสถาบันอุดมศึกษาในทศวรรษหน้า 2.1 สถาบันผลิตครูมีระบบการผลิตครูที่ประกันการมีงานทำและมีความเป็นครูมืออาชีพ มีความพร้อมในกระบวนการผลิตครู มีแผนการผลิตครูที่ชัดเจน มีความต่อเนื่องและสร้างความเข้มแข็งของการผลิตบัณฑิตครูเพื่อไปรับใช้สังคมและท้องถิ่น 2.2 สถาบันผลิตครูมีหลักสูตรผลิตครูที่ยึดคุณลักษณะและสมรรถนะที่พึงประสงค์ได้ตรงความต้องการของประเทศและท้องถิ่น 2.3 สถาบันผลิตครูมีคณาจารย์ที่มีคุณภาพตามมาตรฐานสากลและมาตรฐานครู มีผลงานทางวิชาการและงานวิจัยที่สร้าง องค์ความรู้ทางครุศึกษาต่อเนื่องทุกปี 2.4 สถาบันผลิตครูมีนักศึกษาครูที่มีแววความเป็นครู เป็นบัณฑิตครูที่มีคุณภาพทางวิชาการ มีจิตวิญญาณแห่งความเป็นครู มืออาชีพและพร้อมจะเป็นครูดีของแผ่นดิน สามารถแก้ปัญหาในการทำงานได้ดี เป็นครูนักจัดการความรู้ มีความคิดวิเคราะห์ มีภาวะผู้นำ เข้าใจระบบประชาธิปไตย ชุมชน ท้องถิ่น และแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับเพื่อนร่วมงานได้ 2.5 สถาบันผลิตครูมีโรงเรียนฝึกประสบการณ์วิชาชีพที่มีความเป็นมาตรฐาน และมีครูพี่เลี้ยงได้รับการขึ้นทะเบียนอย่างเป็นระบบ