"การหาพื้นที่ที่มีศักยภาพในการพัฒนาเป็นพื้นที่สีเขียวของเขตดินแดง"

Abstract

ในอดีตเขตดินแดงเป็นย่านชานเมืองของกรุงเทพมหานคร ต่อมามีผู้คนเข้ามาอยู่อาศัยเป็นจำนวนมากจากทุกภาคของประเทศ ส่งผลให้เกิดความเป็นอยู่อย่างหนาแน่น และด้วยการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ เกิดการสร้างถนน สร้างอาคารอย่างต่อเนื่อง ทำให้พื้นที่ว่างและพื้นที่สีเขียวภายในเขตดินแดงเริ่มลดน้อยลงไป ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของประชากรภายในเขต ปัจจุบันเขตดินแดงมีพื้นที่ทั้งหมด 8.40 ตร.กม หรือประมาณ 5,250 ไร่ มีพื้นที่สีเขียวในรูปสวนสาธารณะ 150 ไร่ คิดเป็นสัดส่วน 1.88 ตร.ม./คน และพื้นที่สีเขียวเพื่อสภาพแวดล้อมของเมืองที่ดี 211 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 4.08 ของพื้นที่ รวมเขตดินแดงตามข้อมูลปี พ.ศ. 2558 มีพื้นที่สีเขียวทั้งหมด 361 ไร่ โดยนโยบาย “วิสัยทัศน์กรุงเทพฯ 2575: กรุงเทพฯ มหานครแห่งเอเชีย” ของกรุงเทพมหานคร กำหนดให้มีพื้นที่สีเขียวในรูปแบบสวนสาธารณะเป็นสัดส่วน 9 ตร.ม./คน และพื้นที่สีเขียวเพื่อสภาพแวดล้อมของเมืองที่ดี ร้อยละ 18 ของพื้นที่ เมื่อเทียบกับพื้นที่และจำนวนประชากรของเขตดินแดงในปี พ.ศ. 2558 แล้วหมายความว่าเขตดินแดงต้องการพื้นที่สีเขียวทั้งหมด 1,649 ไร่ การศึกษานี้จึงดำเนินการด้วยคำถามที่ว่าจะสามารถเพิ่มพื้นที่สีเขียวภายในเขตดินแดงให้ตอบรับกับนโยบายของกรุงเทพมหานครได้อย่างไร กระบวนการศึกษาเริ่มจากการศึกษาแนวคิด ทฤษฎี กฎหมาย และนโยบายเกี่ยวกับการพัฒนาพื้นที่สีเขียว เพื่อกำหนดกรอบแนวความคิดในการคัดเลือกพื้นที่ที่มีศักยภาพในการพัฒนาเป็นพื้นที่สีเขียว วิเคราะห์ข้อมูลจากระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ ภาพถ่ายทางอากาศ จากขั้นตอนนี้ผลการศึกษาได้พื้นที่ที่มีศักยภาพในการพัฒนาเป็นพื้นที่สีเขียวเป็นพื้นที่โล่ง 279 พื้นที่ พื้นที่แหล่งน้ำ 15 พื้นที่ และพื้นที่หลังคาอาคาร 113 พื้นที่ รวม 407 พื้นที่ รวมทั้งสิ้น 774 ไร่ จากนั้นตั้งเงื่อนไขเพื่อจำแนกแนวทางในการพัฒนาพื้นที่สีเขียว โดยจากขั้นตอนนี้ได้สามารถจำแนกแนวทางการพัฒนาเป็นพื้นที่สีเขียวในรูปแบบสวนสาธารณะ 63 พื้นที่ 257 ไร่ และพื้นที่สีเขียวเพื่อสภาพแวดล้อมของเมืองที่ดี 342 พื้นที่ 513 ไร่ เมื่อเทียบกับนโยบายของกรุงเทพมหานครแล้ว ยังขาดพื้นที่สีเขียวในรูปแบบสวนสาธารณะ 303 ไร่ และยังขาดพื้นที่สีเขียวเพื่อสภาพแวดล้อมของเมืองที่ดี 215 ไร่ ทั้งนี้มีแนวโน้มที่จะหาพื้นที่เพิ่มจากการศึกษาหาพื้นที่ที่มีศักยภาพประเภทพื้นที่ริมทางสัญจร โครงการปรับปรุงพื้นที่ในอนาคต การออกกฎหมายควบคุมให้จัดทำหลังคาเขียวในอาคารขนาดใหญ่ และการระดมทุนและจัดตั้งกองทุนเพื่อพัฒนาพื้นที่สีเขียว เป็นต้น การศึกษานี้เป็นวิธีการหนึ่งในการหาพื้นที่ที่มีศักยภาพในการหาพื้นที่สีเขียว ซึ่งดำเนินการโดยใช้ข้อมูลแผนที่ภาพถ่ายทางอากาศ แผนที่พื้นที่สีเขียวเดิม แผนที่จากระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ และการสำรวจภาคสนาม เป็นวิธีที่รวดเร็ว ประหยัดเวลาและแม่นยำ และได้ข้อมูลแผนที่พื้นที่ที่มีศักยภาพในการพัฒนาเป็นพื้นที่สีเขียวในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ซี่งสามารถตรวจสอบ ปรับปรุงข้อมูลให้เป็นปัจจุบัน แก้ไขข้อมูลได้ง่าย นอกจากนี้จากข้อมูลที่ได้สามารถนำไปจัดลำดับการพัฒนา เชื่อมโยงพื้นที่สีเขียว และหาพื้นที่สีเขียวในพื้นที่อื่น ๆ ได้