การประเมินความสามารถสูงสุดในการรองรับมลพิษต่อวันของแม่น้ำพองตอนล่างโดยใช้แบบจำลองทางคณิตศาสตร์

Abstract

การประเมินความสามารถในการรองรับมลพิษสูงสุดต่อวันของแม่น้ำพองตอนล่าง ช่วงตั้งแต่ท้ายเขื่อนอุบลรัตน์อำเภออุบลรัตน์จนถึงจุดบรรจบแม่น้ำชีบริเวณอำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น รวมความยาวประมาณ 140 กิโลเมตร โดยใช้แบบจำลองทางคณิตศาสตร์ QUAL2K พารามิเตอร์ที่ทำการศึกษาได้แก่ Biochemical Oxygen Demand (BOD), Dissolved Oxygen (DO) และ Nitrogen (NO₃–N) การศึกษาครั้งนี้ได้ทำการประเมินมลพิษที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน โดยได้แบ่งแหล่งกำเนิดมลพิษออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ แหล่งกำเนิดที่แน่นอน (point source) ประกอบด้วย ชุมชนและโรงงานอุตสาหกรรม และแหล่งกำเนิดที่ไม่แน่นอน (non-point source) ประกอบด้วยกรณีชะล้างพื้นผิวของน้ำฝน การทำปศุสัตว์และการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ และทำการประเมินความสามารถสูงสุดใน การรองรับมลพิษต่อวัน (TMDL) ของแม่น้ำพองตอนล่างในระดับที่ไม่เกินเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำ ที่กำหนดให้แม่น้ำพองตอนล่างเป็นแหล่งน้ำผิวดินประเภท 3 ซึ่งมีค่า BOD ไม่เกิน 2 มิลลิกรัม/ลิตร DO ไม่ต่ำกว่า 4 มิลลิกรัม/ลิตรและ NO₃–N ไม่เกิด 5 มิลลิกรัม/ลิตร และการศึกษาได้แบ่งออกเป็น 2 ช่วงฤดูกาล คือ ฤดูฝนและฤดูแล้ง ผลการประเมินมลพิษที่เกิดขึ้นในปัจจุบันที่ลงสู่แม่น้ำพองตอนล่าง ช่วงฤดูฝน มีดังนี้ BOD เท่ากับ 39,184 กิโลกรัม/วัน และ NO₃-N เท่ากับ 3,008 กิโลกรัม/วัน และช่วงฤดูแล้ง BOD เท่ากับ 20,652 กิโลกรัม/วัน และ NO[subscript 3] –N เท่ากับ 383 กิโลกรัม/วัน ผลการประเมินความสามารถสูงสุดในการรองรับมลพิษต่อวัน (TMDL) ช่วงฤดูฝน BOD เท่ากับ 62,905 กิโลกรัม/วัน และ NO₃–N เท่ากับ 40,581 กิโลกรัม/วัน และช่วงฤดูแล้ง BOD เท่ากับ 37,880 กิโลกรัม/วัน และ NO₃–N เท่ากับ 36,728 กิโลกรัม/วัน