การพัฒนาหลักสูตรปริญญาบัณฑิต สาขากายภาพบำบัดที่เน้นการส่งเสริมสุขภาพ โดยใช้ผลลัพธ์ปลายทางเป็นฐาน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความต้องการจำเป็นของผู้ให้และผู้ใช้บริการกายภาพบำบัด ในเรื่องการส่งเสริมสุขภาพ วิเคราะห์คุณลักษณะของนักกายภาพบำบัดที่เน้นการส่งเสริมสุขภาพ ตามความต้องการของผู้ให้และผู้ใช้บริการ พัฒนาหลักสูตรปริญญาบัณฑิตสาขากายภาพบำบัดที่เน้นการส่งเสริมสุขภาพโดยใช้ ผลลัพธ์ปลายทางเป็นฐานและวิเคราะห์ความสอดคล้องของหลักสูตรฯ ที่ได้พัฒนาขึ้น กับนโยบายเกี่ยวกับการส่งเสริมสุขภาพของชาติ ผลการศึกษา พบว่า ตามความคิดเห็นของหัวหน้าหน่วยงานกายภาพบำบัด หน่วยงานกายภาพบำบัดมีความต้องการจำเป็นที่จะพัฒนางานส่งเสริมสุขภาพทั้งในด้านปริมาณงาน และคุณภาพของงาน โดยอุปสรรคของการให้บริการส่งเสริมสุขภาพที่สำคัญ คือ ปริมาณผู้ป่วยที่ต้องให้การรักษาพยาบาลมีมากเกินไป หน่วยงานมีเจ้าหน้าที่ไม่เพียงพอและนักกายภาพบำบัดไม่มีเวลาในการให้ความรู้แก่ผู้ป่วย ในส่วนของผู้ใช้บริการกายกาพบำบัด ข้อมูลจากการศึกษาชี้ให้เห็นว่า ทั้งผู้ป่วยที่ได้รับบริการกายภาพบำบัดและผู้ที่ออกกำลังกายอยู่เป็นประจำ มีความต้องการจำเป็นที่จะต้องได้รับการพัฒนา ให้มีความรู้ความเข้าใจในเรื่องที่จะช่วยป้องกันตนเองจากการ เจ็บป่วยจนถึงระดับที่สามารถให้ความรู้กับผู้อื่นได้และต้องได้รับการพัฒนาให้มีพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ คุณลักษณะของนักกายภาพบำบัดที่เน้นการส่งเสริมสุขภาพตามความต้องการของผู้ให้และผู้ใช้บริการ ประกอบด้วย 6 ด้าน คือ 1) ความรู้และความสามารถในการให้ความรู้ 2) ความมีมนุษยสัมพันธ์ เป็นผู้นำ และมีทักษะการดำเนินชีวิต 3) ความสามารถในการบริหารจัดการ 4) ความเป็นผู้มีคุณธรรม จริยธรรมในการปฏิบัติงาน 5) เป็นผู้ที่มีทักษะในวิชาชีพและการประยุกต์ใช้ และ 6) มีความรู้และทักษะเกี่ยวกับชุมชน การพัฒนาหลักสูตรกายภาพบำบัดที่เน้นการส่งเสริมสุขภาพ โดยใช้ผลลัพธ์ปลายทางเป็นฐาน ดำเนินการโดยนำคุณลักษณะของนักกายภาพบำบัดที่เน้นการส่งเสริมสุขภาพ มากำหนดเป็นวัตถุประสงค์ของหลักสูตร ใช้แนวคิด SPICES model, PRISMS model, และหลักสูตรแฝง บูรณาการสาระสำคัญของความรู้ทางวิชาชีพกายภาพบำบัดและการส่งเสริมสุขภาพในการกำหนดแผนการสอนและเนื้อหารายวิชาของหลักสูตรให้มีความสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของหลักสูตร จากการประเมินของผู้ทรงคุณวุฒิ หลักสูตรฯ ที่ได้พัฒนาขึ้นมีความสอดคล้องกับนโยบายของชาติด้านการสาธารณสุขที่มุ่งพัฒนาให้ประชาชนทั้งที่มีสุขภาพดีและผู้ที่เจ็บป่วยมีพฤติกรรม การส่งเสริมสุขภาพตนเอง เนื้อหารายวิชาในหลักสูตรมีความครอบคลุมความรู้ที่กำหนดในมาตรฐานนักกายภาพบำบัดของไทย พร้อมทั้งมีการบูรณาการการส่งเสริมสุขภาพ แต่ยังขาดความชัดเจนในเรื่องชื่อของรายวิชาที่ยัง ไม่เน้นถึงการส่งเสริมสุขภาพ และระยะเวลาในการฝึกปฏิบัติในชุมชนที่ควรจัดให้มากขึ้น