ความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคล : ศึกษากรณีกระทำผิดโดยประมาท

Abstract

ปัจจุบันพบความเสียหายที่เกิดจากการกระทำโดยประมาทของนิติบุคคลบ่อยครั้งขึ้น แต่ในทางตรงกันข้ามการดำเนินคดีอาญากับนิติบุคคลในกรณีดังกล่าวมักจะไม่ค่อยประสบความสำเร็จ จากการศึกษาพบว่าปัจจัยที่สำคัญที่ส่งผลให้การดำเนินคดีไม่ประสบผลสำเร็จมีสาเหตุมาจากการที่หลักกฎหมายที่มีอยู่แต่เดิมขาดทฤษฎีรองรับที่เหมาะสมเกี่ยวกับเรื่องที่นิติบุคคลกระทำผิดโดยประมาท แต่เดิมในประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายคอมมอนลอว์มีหลักในการวินิจฉัยความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคล เรียกว่าหลัก identification โดยพิจารณาความรับผิดของนิติบุคคล จากเจตนาและการกระทำของผู้แทน แล้วถือเสมือนเป็นของนิติบุคคล ซึ่งหากนำแนวคิดนี้มาปรับใช้กับกรณีของการกระทำโดยประมาทแล้วจะพบอุปสรรคมากมาย จากการวิจัยพบว่าในประเทศที่ตระหนักถึงความสำคัญในเรื่องความเสียหายที่เกิดขึ้น ได้ดำเนินการปฏิรูปกฎหมาย เพื่อสร้างมาตรการที่เหมาะสมในการดำเนินการกับกรณีดังกล่าว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มประเทศระบบคอมมอนลอว์ จากที่เคยยึดหลัก identification เป็นหลักในการวินิจฉัยความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคลมาก่อน ได้ดำเนินการปฏิรูปกฎหมายของตนโดยมีการนำเอาหลัก aggregation และ organization fault มาใช้ จากการวิเคราะห์ ผู้วิจัยพบว่าทฤษฎีความรับผิดของนิติบุคคลในยุคปัจจุบันที่เปลี่ยนแปลงไป น่าจะเป็นประโยชน์ต่อการปฏิรูปกฎหมายความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคลในประเทศไทย จึงสมควรนำมาเป็นแนวทางในการปฏิรูปกฎหมายเพื่อให้เกิดความเหมาะสมต่อไป