การมีส่วนร่วมทางการเมืองของนักเรียนมัธยมศึกษา : กรณีศึกษากลุ่มนักเรียนเพื่อประชาธิปไตย

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษากระบวนการมีส่วนร่วมทางการเมืองของนักเรียนมัธยมศึกษากลุ่มนักเรียนเพื่อประชาธิปไตย 2) เพื่อเสนอแนะแนวทางส่งเสริมการมีส่วนร่วมทางการเมืองของนักเรียนมัธยมศึกษา ผลการศึกษาพบว่ากระบวนการมีส่วนร่วมทางการเมืองของกลุ่มนักเรียนเพื่อประชาธิปไตย เริ่มต้นจากแกนนำกลุ่มนักเรียนมัธยมศึกษาโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา 3 คนร่วมกับนักเรียนมัธยมศึกษาอีกกว่า 150 คนจากหลากหลายสถาบันทั้งในกรุงเทพและต่างจังหวัดที่มีความสนใจทางการเมืองและเฝ้าติดตามปัญหาบ้านเมืองมาโดยตลอด ซึ่งทางกลุ่มมีความคิดเห็นตรงกันว่าวิกฤตทางการเมืองที่เกิดขึ้นในขณะนั้น มาจากการบริหารงานที่ไร้คุณธรรมและจริยธรรมของรัฐบาล จึงร่วมกันออกแถลงการณ์ไม่ไว้วางใจการทำงานของรัฐบาลด้วยเหตุผล 14 ประการ เพื่อเรียกร้องให้นายกรัฐมนตรีแสดงความรับผิดชอบด้วยการลาออกจากตำแหน่ง ตามมาด้วยการเข้าร่วมชุมนุมและขึ้นเวทีปราศรัยร่วมกับกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย ซึ่งนับเป็นปรากฏการณ์ทางสังคมที่น่าสนใจยิ่ง เนื่องมาจากไม่เคยมีนักเรียนที่ออกมาเคลื่อนไหวทางการเมืองเช่นนี้มาก่อนในประวัติศาสตร์การเมืองไทย จากการศึกษาพบว่าปัจจัยสำคัญที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการมีส่วนร่วมทางการเมืองของกลุ่มนักเรียนเพื่อประชาธิปไตย ได้แก่ การเรียนรู้ทางการเมืองจากครอบครัว พบว่าการถ่ายทอดเรื่องราวจากพ่อแม่ผู้ปกครองของกลุ่มนักเรียนที่เป็นผู้อยู่ในเหตุการณ์ทางการเมือง 14 ตุลา 6 ตุลาและเหตุการณ์เดือนพฤษภา เป็นพื้นฐานที่สำคัญอันก่อให้เกิดความเข้าใจและสำนึกทางการเมืองอย่างมากในกลุ่มนักเรียน ทั้งยังพบว่ากลุ่มนักเรียนให้ความสนใจและติดตามข่าวสารทางการเมืองอย่างมากและเป็นประจำ ดังนั้นสื่อมวลชนจึงมีบทบาทสำคัญในการเรียนรู้ทางการเมืองของกลุ่มนักเรียนเพื่อประชาธิปไตย ทั้งนี้เพื่อเป็นการพัฒนาการมีส่วนร่วมทางการเมืองและปลูกฝังความเป็นประชาธิปไตยให้แก่เยาวชน ภาครัฐและสถาบันการศึกษาควรเข้ามามีบทบาท 1) โดยการตั้งคณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์เหตุการณ์ทางการเมืองเพื่อสังเคราะห์เป็นบทเรียนบรรจุลงในเนื้อหาสาระ “หน้าที่พลเมือง” แยกออกมาเป็นวิชาจากเดิมเป็นเพียงหน่วยย่อยในวิชาสังคมศึกษา 2) จัดให้มีโครงการเลือกตั้งสนามเล็กควบคู่ไปกับการเลือกตั้งจริง เพื่อให้นักเรียนได้สัมผัสกับบรรยากาศการเลือกตั้งจากตัวแทนผู้สมัครรับเลือกตั้งจริง ซึ่งจะเป็นการสร้างความเข้าใจและความตื่นตัวทางการเมือง ทำให้นักเรียนสนใจและอยากมีส่วนร่วมทางการเมืองมากขึ้น ทั้งยังเป็นการเตรียมความพร้อมความเป็นพลเมืองดีและเสริมสร้างการมีส่วนร่วมทางการเมือง