บทบาทการดำเนินงานที่มีผลต่อการดำรงชีวิตอิสระของคนพิการ กรณีศึกษา ศูนย์การดำรงชีวิตอิสระเพื่อคนพิการในประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาบทบาทการดำเนินงานของศูนย์การดำรงชีวิตอิสระเพื่อคนพิการในประเทศไทย และเพื่อศึกษาแนวทางการดำเนินงานของศูนย์การดำรงชีวิตอิสระที่ส่งผลต่อการดำรงชีวิตอิสระของคนพิการ โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ จากการเก็บข้อมูลประชากรกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 3 กลุ่ม ประกอบด้วย ผู้นำศูนย์ จำนวน 3 คน ผู้ปฏิบัติงาน จำนวน 6 คน และกรณีศึกษาที่ประสบความสำเร็จและไม่ประสบความสำเร็จในการดำรงชีวิตอิสระ จำนวน 6 คน รวมทั้งสิ้น 15คน โดยเก็บข้อมูลในศูนย์การดำรงชีวิตอิสระเพื่อคนพิการ จำนวน 3 ศูนย์ได้แก่ ชลบุรี นนทบุรี และนครปฐม ตั้งแต่เดือน ธันวาคม 2549 –เดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2550 ผลการศึกษาพบว่า ศูนย์การดำรงชีวิตอิสระทั้ง 3 ศูนย์ มีบทบาทและแนวทางการดำเนินงานที่แตกต่างกัน โดยศูนย์ชลบุรี เน้นการเยี่ยมบ้านและการฝึกทักษะที่มีความพร้อมในด้านอุปกรณ์และสถานที่ ศูนย์นนทบุรีเน้นการทำงานร่วมกับชุมชน ภายใต้โครงการฟื้นฟูสภาพจิตใจ และเน้นการสร้างเครือข่ายโดยใช้ชุมชนเป็นฐานในการดำเนินงาน และศูนย์นครปฐม สร้างและผลักดันให้เกิดความเคลื่อนไหวของกลุ่มคนพิการที่เข้มแข็ง โดยมีการพัฒนางานด้านให้คำปรึกษาที่มีประสิทธิภาพภายใต้กิจกรรมกลุ่มสนับสนุน จากการดำเนินงานที่แตกต่างกัน พบว่า ศูนย์ชลบุรีสร้างให้คนพิการมีทักษะ และช่วยเหลือตนเองได้เป็นอย่างดี ทำให้ครอบครัวมีความสุข ในทางกลับกันบางครอบครัวเข้าใจผิด คิดว่าศูนย์คือสถานสงเคราะห์ ศูนย์นนทบุรีพบว่า ชุมชนและหน่วยงานในพื้นที่ให้การยอมรับ เห็นได้จากการสนับสนุนงบประมาณและจัดสร้างสิ่งอำนวยความสะดวก ซึ่งเป็นผลจากการเน้นบริการด้านการพิทักษ์สิทธิ อย่างไรก็ตามศูนย์ยังขาดอุปกรณ์และสถานที่ ที่เป็นจุดเริ่มต้นในการฝึกทักษะคนพิการก่อนออกสู่สังคม และศูนย์นครปฐมพบว่า คนพิการมีความมั่นใจในตนเอง มีพลัง เข้าใจและวิเคราะห์ปัญหาตนเองได้ดี นอกจากนี้ทางศูนย์พยายามผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบาย ซึ่งไม่ใช่เรื่องง่าย ยังไม่สำเร็จเท่าที่ควร เพราะต้องอาศัยระยะเวลา และพลังที่เข้มแข็ง