ผลลัพธ์ของโครงการให้ความรู้เพื่อการจัดการตนเองสำหรับผู้ป่วยโรคหืดที่มีประวัติอาการหอบรุนแรง ที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์

Abstract

ประเมินผลลัพธ์ของโครงการให้ความรู้เพื่อการจัดการตนเองสำหรับผู้ป่วยโรคหืด ที่มีประวัติอาการหอบรุนแรงที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ โดยการเปรียบเทียบผลลัพธ์ระหว่างกลุ่มศึกษาและกลุ่มควบคุม ในด้าน 1) ความรู้เกี่ยวกับโรคและยาของผู้ป่วยโรคหืด 2) ความถูกต้องในการใช้ยาชนิดสูด 3) ความร่วมมือในการจัดการตนเองของผู้ป่วย 4) ผลลัพธ์ทางคลินิก 5) คุณภาพชีวิต ผู้ป่วยกลุ่มศึกษาคือผู้ป่วยที่ได้รับการบริการจากโครงการนี้ จะได้รับความรู้เกี่ยวกับโรคหืด วิธีการติดตามภาวะของโรคด้วยตนเองโดยอาศัยค่า PEFR และอาการแสดงของโรค แผนการปฏิบัติตัวที่เป็นลายลักษณ์อักษร และการนัดพบแพทย์อย่างสม่ำเสมอ ผู้ป่วยกลุ่มควบคุมคือผู้ป่วยที่ได้รับบริการจากโรงพยาบาลตามปกติ โดยมีการพบแพทย์อย่างสม่ำเสมอและการรับริการจากฝ่ายเภสัชกรรมตามปกติเท่านั้น ติดตามผลการรักษา 3 ครั้ง ทุก 2 เดือนดำเนินการศึกษาระหว่างสิงหาคม 2549 ถึง มีนาคม 2550 มีผู้ป่วยเข้าร่วมการศึกษาจำนวน 43 ราย ผู้ป่วยได้รับการสุ่มเข้ากลุ่มศึกษา 21 รายและกลุ่มควบคุม 22 ราย ลักษณะทั่วไปของผู้ป่วยทั้ง 2 กลุ่ม ได้แก่ เพศ อายุ วุฒิการศึกษา อาชีพ ประวัติแพ้ยา ระยะเวลาที่เป็นโรคหืด จำนวนภาวะโรคที่เป็นร่วม ประเภทของปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดอาการหอบ จำนวนและประเภทของยารักษาโรคหืดที่ผู้ป่วยได้รับไม่แตกต่างกัน (p>0.05) ในการติดตามประเมินผลครั้งที่ 1พบว่า ตัวแปรต่างๆ ที่จะใช้ประเมินผลลัพธ์ของทั้ง 2 กลุ่มไม่แตกต่างกัน (p>0.05) ยกเว้นค่าเฉลี่ยคะแนนการควบคุมโรคหืดของกลุ่มควบคุมสูงกว่ากลุ่มศึกษา (p<0.05) เมื่อติดตามประเมินผลครั้งที่3 พบว่ากลุ่มศึกษามีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้เกี่ยวกับโรคและยาของผู้ป่าวยโรคหืดสูงกว่ากลุ่มควบคุม (P<0.001) กลุ่มศึกษามีค่าเฉลี่ยจำนวนขั้นตอนที่ใช้ยาชนิดสูดรูปแบบกำหนดขนาดและ turbuhaler ไม่ถูกต้องต่ำกว่ากลุ่มควบคุม (p<0.001) ค่าเฉลี่ยคะแนนความร่วมมือในการใช้ยาชนิดสูด สำหรับควบคุมอาการของกลุ่มศึกษาสูงกว่ากลุ่มควบคุม แต่ไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p>0.05) ผลลัพธ์ทางคลินิกประเมินจากผลการควบคุมโรคหืดและคาเฉลี่ยของค่า PEFR พบว่า กลุ่มศึกษามีค่าเฉลี่ยของคะแนนการควบคุมโรคหืดและค่าเฉลี่ยของค่า PEFR สูงกว่ากลุ่มควบคุม (p<0.05) มีค่าเฉลี่ยของจำนวนครั้งของการเข้ารักษาที่แผนกฉุกเฉินต่ำกว่ากลุ่มควบคุม (p<0.05) และค่าเฉลี่ยคะแนนคุณภาพชีวิตของกลุ่มศึกษาสูงกว่ากลุ่มควบคุมในทุกหัวข้อ (p<0.05) ผลลัพธ์จากการศึกษานี้แสดงถึงประสิทธิภาพของการดูแลผู้ป่วยโรคหืด ตามโครงการนี้โดยเภสัชกรซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของทีมสุขภาพ