ความน่าจะเป็นของการเกิดแผ่นดินไหวตามแนวมุดตัวมะนิลา ประเทศฟิลิปปินส์

Abstract

วันที่ 26 ธันวาคม ค.ศ. 2004 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 9.3 ริกเตอร์ บริเวณเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย ทำให้เกิดสึนามิ สร้างความเสียหายให้กับหลายประเทศ รวมถึงพื้นที่ชายฝั่งทะเลอันดามันของประเทศไทย ซึ่งต่อมาภาครัฐ และเอกชนจึงมีความกังวลและให้ความสนใจว่าบริเวณชายฝั่งทะเลอ่าวไทยนั้นมีโอกาสเกิดสึนามิได้หรือไม่ หลังจากการศึกษาและสร้างแบบจำลองการเดินทางของคลื่นสึนามิพบว่าแนวมุดตัวมะนิลา ประเทศฟิลิปปินส์ สามารถส่งผลกระทบด้านสึนามิต่ออ่าวไทยได้ หากเกิดแผ่นดินไหวขนาด 9.0 ริกเตอร์ งานวิจัยนี้จึงมุ่งเน้นศึกษาถึงความน่าจะเป็นของการเกิดแผ่นดินไหวขนาดต่างๆ และคาบอุบัติซ้ำ ตามแนวมุดตัวมะนิลา โดยอาศัยข้อมูลการตรวจวัดแผ่นดินไหวที่มีการบันทึกไว้ในอดีตจากฐานข้อมูลต่างๆ งานวิจัยนี้มีพื้นที่ศึกษาอยู่ระหว่างลองจิจูด 112 º - 125 º E และละติจูด 3 º - 23 º N ครอบคลุมพื้นที่ประเทศฟิลิปปินส์และพื้นที่ข้างเคียงที่มีความสำคัญในเชิงธรณีแปรสัณฐานที่สัมพันธ์กับการเกิดแผ่นดินไหว เมื่อทำการรวบรวมข้อมูลแผ่นดินไหว มีจำนวนข้อมูลแผ่นดินไหวทั้งหมด 304,257 เหตุการณ์ มีข้อมูลตั้งแต่ ค.ศ. 1960 - 2012 โดยบันทึกเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่มีขนาด mb 0.2 - 7.9 ริกเตอร์ Mw 3.6 - 8.0 ริกเตอร์ MS 0.1 - 8.8 ริกเตอร์ โดยมีความลึกระหว่าง 0 - 830 กิโลเมตร จากการวิเคราะห์ข้อมูลเหตุการณ์แผ่นดินไหวด้วยวิธีการทางสถิติพบว่าค่าความน่าจะเป็นของแผ่นดินไหวขนาดสูงสุดต่อปีบริเวณแนวมุดตัวมะนิลา มีค่าเท่ากับ 6.3 ริกเตอร์ แนวมุดตัวฟิลิปปินส์ 6.4 ริกเตอร์ และบริเวณประเทศฟิลิปปินส์มีค่า 6.8 ริกเตอร์ ตามลำดับ ค่าคาบอุบัติซ้ำของการเกิดแผ่นดินไหวขนาด 9.0 ริกเตอร์ บริเวณแนวมุดตัวมะนิลามีค่า 36 ปี และบริเวณประเทศฟิลิปปินส์ท่ากับ 70 ปี โดยประมาณ ส่วนบริเวณแนวมุดตัวฟิลิปปินส์ มีคาบอุบัติซ้ำของการเกิดแผ่นดินไหวขนาด 8.5 ริกเตอร์ ประมาณ 95 ปี ความน่าจะเป็นของการเกิดแผ่นดินไหว บริเวณแนวมุดตัวมะนิลา มีค่าความน่าจะเป็นของการเกิดแผ่นดินไหว 95% เมื่อมีขนาดแผ่นดินไหว 9.0 ริกเตอร์ ในเวลา 100 ปี บริเวณแนวมุดตัวฟิลิปปินส์ มีค่าความน่าจะเป็นของการเกิดแผ่นดินไหว 70% เมื่อมีขนาดแผ่นดินไหว 8.5 ริกเตอร์ ในเวลา 100 ปี และบริเวณประเทศฟิลิปปินส์ มีค่าความน่าจะเป็นของการเกิดแผ่นดินไหว 90% เมื่อมีขนาดแผ่นดินไหว 9.0 ริกเตอร์ ในเวลา 100 ปี ผลจากการศึกษาในครั้งนี้สามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการเป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับการประเมินระดับอันตรายจากแผ่นดินไหวในประเทศฟิลิปปินส์ และประเมินโอกาสการเกิดสึนามิที่อาจส่งผลกระทบต่ออ่าวไทย อย่างไรก็ตามเนื่องจากข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์พฤติกรรมการเกิดแผ่นดินไหวในพื้นที่ศึกษาใช้เพียงข้อมูลที่ตรวจวัดได้จากเครื่องมือ ซึ่งมีช่วงเวลาในการบันทึกสั้นและอาจจะสั้นกว่าคาบอุบัติซ้ำของเหตุการณ์แผ่นดินไหวบางขนาด โดยเฉพาะขนาดใหญ่ ส่งผลให้การประเมินตัวแปรทางสถิติต่างๆ ที่ได้อาจมีความคาดเคลื่อนอยู่บ้าง การสืบค้นเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ทั้งจากข้อมูลบันทึกทางประวัติศาสตร์ และบันทึกทางธรณีวิทยาที่พบได้จากการเลื่อนตัวของชั้นตะกอน จึงควรมีการศึกษาเพิ่มเติมในอนาคต เพื่อยืนยันความถูกต้องของผลการศึกษาที่ได้จากการศึกษาในครั้งนี้