การศึกษาลักษณะเฉพาะของแหล่งแร่เหล็กสการ์นเขาเหล็ก อําเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์

Abstract

แหล่งแร่เหล็กและแหล่งแร่สการน์พบในพื้นที่เขาเหล็ก อ.หนองบัว จ.นครสวรรค์ เขาเหล็กตั้งอยู่ในบริเวณแนวคดโค้งเลยเพชรบูรณ์ซึ่งเคยมีการทำเหมืองแร่เหล็กจากแหล่งแร่สการ์น และแหล่งแร่ที่เกิดกับน้ำแร่ร้อนอุณหภูมิต่ำ บริเวณพื้นที่เขาเหล็ก พบหินท้องที่ 2 ชนิด คือ หินภูเขาไฟ ได้แก่ หินแอนดิซิติกขนาดเนื้อทรายและเหลี่ยม และ หินปูน ซึ่งถูกแปรสภาพจากการแทรกดันของหินอัคนีบาดาล(ไดโอไรต์)เกิดเป็นแหล่งแร่สการ์นที่ให้สินแร่เหล็ก(เหล็กสการ์น) โดยพบการเกิดสการ์น 2 ชนิดด้วยกันคือ เอนโดสการ์นและเอกโซสการ์น แต่ในบริเวณพื้นที่เหมืองสามารถพบเห็นการแปรเปลี่ยนแบบเอกโซสการ์นได้เพียงอย่างเดียวเนื่องจากส่วนของเอนโดสการ์นถูกแทนที่ด้วยแร่แมกนีไทต์ไปหมดแล้ว การแปรเปลี่ยนแบบเอกโซสการ์นยังสามารถจำแนกย่อยออกได้อีก 2 ประเภท คือ โปรเกรดสการ์นและ รีโทรเกรดสการ์น โดยโปรเกรดสการ์น พบโซนแร่ที่ทั้งหมด 3 โซนด้วยกันคือ 1.โซนการ์เนต ขนาดเม็ดแร่ของการ์เนต มีขนาด 1 มิลลิเมตร จนถึง 2 เซนติเมตร กระจายตัวแบบไม่สม่ำเสมอ สามารถเห็นรูปผลึกอย่างชัดเจน พบการ์เนตทั้งสี แดงน้ำตาล และสีเขียว 2.โซนไพพรอกซีน พบ ทางด้านทิศใต้ อยู่ถัดจากโซนการ์-เนต มาทางด้านทิศตะวันออก มีขนาดกว้างประมาณ 3 เมตร และ 3.โซนหินอ่อน ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียง-เหนือของเหมือง ประเภทที่สองของการแปรเปลี่ยนแบบเอกโซสการ์นคือรีโทรเกรดสการ์น พบเป็นสายแร่ คลอไรท์-เอปิโดท และสายแร่แคลไซต์ ให้แร่ เอปิโดท และ คลอไรท์ ซึ่งเป็นแร่อุณภูมิต่ำ นอกจากนี้ยังมีการศึกษาสินแร่เหล็กพบว่าแร่ส่วนใหญ่เป็นแร่แมกนีไทต์และพบแร่ไพไรต์,ชาลโคไพไรต์ และ สฟาเลอไรต์ โดยสามารถลำดับการเกิดของแร่ในตัวสินแร่เหล็กได้ 2 ลำดับ โดย ลำดับที่ 1 คือ แมกนีไทต์ เป็นลำดับแรกที่เกิดก่อน และ ลำดับที่ 2 คือ ไพไรต์,ชาลโคไพไรต์ และ สฟาเลอไรต์ พบเป็นลักษณะสายแร่ที่ตัดเข้ามาในแร่แมกนีไทต์อีกที