มิติศักดิ์สิทธิ์ในสถาปัตยกรรมทางศาสนา: กรณีศึกษาวัดคาทอลิกที่มีลักษณะของการนำความเชื่อเข้าสู่วัฒนธรรมในประเทศไทย

Abstract

การศึกษาเพื่อทำความเข้าใจ มิติศักดิ์สิทธิ์ที่ปรากฏในสถาปัตยกรรมทางศาสนา โดยเริ่มต้นศึกษาจากนิยาม ความหมาย และองค์ประกอบของความศักดิ์สิทธิ์ ก่อนจะนำไปสู่ระเบียบวิธีการศึกษาที่ประกอบด้วย 1.ความหมายของการดำรงอยู่ของจักรวาลและมนุษย์ในจักรวาลที่ถูกเผยแสดงผ่านระบบสัญลักษณ์ในตำนานระดับต้นแบบ (Archetype) ซึ่งเป็นที่มาของการเกิดมิติศักดิ์สิทธิ์ 2.ความศักดิ์สิทธิ์ในฐานะองค์ประกอบด้านอารมณ์ความรู้สึกที่นำไปสู่สุนทรียภาพในเชิงศิลปะ-สถาปัตยกรรม 3.ระเบียบวิธีการศึกษาสถาปัตยกรรมทางศาสนา ผ่านมุมมองเชิงปรากฏการณ์ศาสตร์ ซึ่งจะช่วยทำให้เห็นถึงการเกิดขึ้นของมิติศักดิ์สิทธิ์ผ่านองค์ประกอบ 3 ประการอันได้แก่ จุดศูนย์กลางแห่งความศักดิ์สิทธิ์ เส้นทางแห่งความศักดิ์สิทธิ์ ปริมณฑลและจุดแบ่งแยกพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ ก่อนที่สุดท้ายจะสร้างเป็น "ทฤษฎีการเปลี่ยนสภาวะจิตเข้าสู่ความศักดิ์สิทธิ์" (Theory of Spiritual Transformation toward Sacredness) และนำทฤษฎีดังกล่าวมาวิเคราะห์กรณีศึกษาวัดคาทอลิกที่มีลักษณะการนำความเชื่อเข้าสู่วัฒนธรรมในประเทศไทย ซึ่งแสดงให้เห็นถึง ความเป็นบริบทของท้องถิ่น ที่เข้ามาช่วยสร้างรูปทรงทางกายภาพที่มีอัตลักษณ์เฉพาะตัวในแต่ละกรณีศึกษา จนนำไปสู่ข้อสรุปที่ว่าการศึกษามิติศักดิ์สิทธิ์ในสถาปัตยกรรมทางศาสนา ควรจะต้องวิเคราะห์ผ่านการทฤษฎีการเปลี่ยนสภาวะจิต และการสร้างรูปของความเป็นบริบทท้องถิ่น ซึ่งช่วยแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างองค์ประกอบสถาปัตยกรรมและการเกิดขึ้นของมิติศักดิ์สิทธิ์ (ที่มีสภาวะเป็นนามธรรม) ได้อย่างชัดเจนและมีระบบระเบียบ และน่าจะเป็นประโยชน์ต่อการศึกษา วิจัย ออกแบบ ปรับปรุง สถาปัตยกรรมทางศาสนาต่อไปในภายภาคหน้า