การจัดการและการสื่อสารภาวะวิกฤตของรัฐในกรณีอุทกภัยกรุงเทพมหานคร

Abstract

การศึกษาเรื่อง “การจัดการการสื่อสารภาวะวิกฤตของรัฐในกรณีอุทกภัยกรุงเทพมหานคร” ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Method) ด้วยการศึกษาเอกสาร (Documentary Research) และสัมภาษณ์เจาะลึก (In-depth Interview) ผลการศึกษาเรื่องสถานภาพองค์ความรู้การสื่อสารประชาสัมพันธ์ในภาวะวิกฤตพบว่า ประเด็นที่มีการศึกษาวิจัยมากที่สุดตลอด10ปีที่ผ่านมาคือ องค์ประกอบด้านการสื่อสาร ผลชี้ว่า สื่อ “โทรทัศน์” คือ สื่อที่เข้าถึงและเหมาะสมมากที่สุดในภาวะวิกฤตคือ และหลักการตอบสนองคือ รวดเร็ว ถูกต้อง และเปิดเผย และผลการศึกษาเรื่องการจัดการการสื่อสารในภาวะวิกฤต พบว่า กระบวนการจัดการมี 3 ขั้นตอน คือขั้นตอนก่อนวิกฤต (Precrisis) วิกฤต (Crisis) และหลังวิกฤต (Postcrisis) ผลการศึกษาเรื่อง สถานภาพการจัดการในภาวะวิกฤตกรณีอุทกภัย 2554 พบว่า องค์กรรัฐมีผู้ทำหน้าที่ฐานะผู้ส่งสารจำนวนมากและขัดกันเอง เป็นข้อมูลประเภทข่าวสารมากกว่าความรู้ มีปัญหาด้านการสื่อสารที่สับสน สั่งการไม่ชัดเจน ทับซ้อนของงานที่รับผิดชอบของหน่วยงานต่างๆ รวมถึงการมีหน่วยงานด้านการกู้ภัยมากเกินไป ไม่มีหน่วยงานกลางเพื่อประสานงาน และปัจจัยที่มีผลต่อการสื่อสารภาวะวิกฤตคือ ปัจจัยทางการเมืองที่มุ่งผลประโยชน์มาเป็นข้อต่อรองในการบริหารจัดการภาวะวิกฤต ส่วนผลการศึกษาทางด้านประชาชน พบว่า สื่อบุคคลเป็นกลไกการสื่อสารระหว่างรัฐระดับท้องถิ่นและประชาชน ได้แก่ ผู้นำชุมชน ส่วนทางด้านแม่แบบการสื่อสารพบว่าเป็นการสื่อสารทางเดียว กล่าวคือ เป็นการสื่อสารจากบนลงล่าง ส่วนการสื่อสารจากหน่วยงานรัฐสู่ประชาชน จะผ่านทาง ผู้นำชุมชน เท่านั้น ผลการศึกษาเรื่องหลักการในการจัดการกรณีอุทกภัยในกรุงเทพมหานคร พบว่า สำนักการระบายน้ำไม่มีความเชี่ยวชาญด้านการสื่อสารในภาวะวิกฤต ดังนั้น จึงจำเป็นต้องมีการตั้ง “ศูนย์สื่อสารภาวะวิกฤตอุทกภัยในกรุงเทพมหานคร” ที่ต้องอิสระจากการเมือง มีโครงสร้างที่ประกอบด้วย ทีมงานสื่อสารภายในทำการบริหารจัดการด้านทรัพยากร และทีมสื่อสารภายนอก ประกอบด้วย ทีมผลิตชุดความรู้ และ ทีมผลิตชุดข้อมูลข่าวสาร ผ่านแม่แบบการสื่อสารสมดุลสองทาง(Two-way symmetric)