กฎหมายความรับผิดต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นจากสินค้าไม่ปลอดภัย : ศึกษาสินค้าเลือด

Abstract

สังหาริมทรัพย์ทุกชนิดที่ผลิตหรือนำเข้าเพื่อขาย ถือเป็น “สินค้า” ที่ต้องตกอยู่ภายใต้ความรับผิดโดยเคร่งครัดของพระราชบัญญัติความรับผิดต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นจากสินค้าที่ไม่ปลอดภัย พ.ศ. 2551 เว้นแต่ ผลิตผลเกษตรกรรมของเกษตรกรที่มีแหล่งกำเนิดในประเทศไทย และได้ผ่านกระบวนการบางอย่าง ตามที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวง เช่น สี ขัด ร่อน ปอก เป็นต้น จะได้รับการยกเว้นให้ไม่อยู่ภายใต้พระราชบัญญัตินี้ ในประเทศไทย เลือดของมนุษย์ เป็นสังหาริมทรัพย์ที่สภากาชาดหรือโรงพยาบาล นำมาคัดเลือก, ผสม, แบ่งบรรจุ และแช่แข็ง หรือเรียกได้ว่านำมาผลิตเป็น “สินค้าเลือด” และจำหน่ายให้แก่โรงพยาบาลต่างๆ ทั่วประเทศเพื่อนำไปใช้รักษาพยาบาลผู้ป่วย โดยโรงพยาบาลจะนำสินค้าเลือดซึ่งได้รับจากผู้ผลิตดังกล่าวไปขายให้แก่ผู้ป่วยต่อไป ซึ่งการจำหน่ายหรืขายตามที่กล่าวไปข้างต้นนั้น ผู้ขายหรือจำหน่ายจะได้รับค่าตอบแทนเป็นเงินทั้งสิ้น ดังนั้น “สินค้าเลือด” จึงเป็น “สินค้า” ที่ต้องตกอยู่ภายใต้ความรับผิดโดยเคร่งครัดของพระราชบัญญัติความรับผิดต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นจากสินค้าที่ไม่ปลอดภัย พ.ศ. 2551 การใช้บังคับกฎหมายข้างต้นต่อผู้ประกอบการสินค้าเลือด ส่งผลให้สภากาชาดหรือโรงพยาบาลทั่วประเทศที่ผลิตและจำหน่ายสินค้าเลือด ต้องรับผิดอย่างเคร่งครัดในความเสียหายที่เกิดขึ้นจากสินค้าเลือดที่ไม่ปลอดภัย อันเป็นภาระความรับผิดที่หนักเกินไปสำหรับผู้ผลิตสินค้าเลือด จนอาจเรียกได้ว่าไม่เป็นธรรม กล่าวคือ ในปัจจุบัน สินค้าเลือดทุกยูนิตมีความเสี่ยงเล็กน้อยที่อาจมีเชื้อโรคปะปนอยู่ในเลือด เนื่องจากกระบวนการผลิตสินค้าเลือดยังขาดความรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่จะทำให้สินค้าเลือดมีความปลอดภัยอย่างสมบูรณ์ได้ แม้กระนั้น สภากาชาดหรือโรงพยาบาลยังคงต้องดำเนินการผลิตสินค้าเลือดเพื่อใช้รักษาผู้ป่วยต่อไป เพราะประโยชน์ที่ผู้ป่วยจะได้รับจากสินค้าเลือดมีมาก จนความเสี่ยงเพียงเล็กน้อยย่อมไม่อาจนำมาใช้ปฏิเสธความจำเป็นในการรักษาพยาบาลได้ ด้วยเหตุนี้ ความเสียหายอันเกิดจากสินค้าเลือดไม่ปลอดภัยย่อมมีโอกาสเกิดขึ้นจากเหตุสุดวิสัยด้านการผลิต ซึ่งผู้ผลิตไม่สมควรต้องรับผิด การที่กฎหมายกำหนดให้ผู้ผลิตสินค้าเลือดต้องรับผิดในทุกกรณี จึงก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมต่อผู้ผลิตที่ผลิตสินค้าเลือดเพื่อประโยชน์ของสาธารณชน ดังนั้น ผู้วิจัยจึงได้ทำการศึกษาถึงเหตุผล ความจำเป็นของประเทศต่างๆในการกำหนด หรือไม่กำหนดให้ “สินค้าเลือด” อยู่ภายใต้ความรับผิดโดยเคร่งครัดของกฎหมายความรับผิดต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นจากสินค้าที่ไม่ปลอดภัย อันได้แก่ ประเทศอังกฤษ ประเทศฝรั่งเศส ประเทศญี่ปุ่น และประเทศสหรัฐอเมริกา และนำข้อมูลเหล่านี้มาใช้วิเคราะห์เปรียบเทียบกับเจตนารมณ์ในการบัญญัติกฎหมาย และสถานการณ์ปัญหาของผู้บริโภคสินค้าเลือดในประเทศไทย ทั้งนี้ เพื่อใช้เป็นหลักในการพิจารณากำหนดนิยามของ “สินค้า” ในพระราชบัญญัติความรับผิดต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นจากสินค้าที่ไม่ปลอดภัย พ.ศ. 2551 ให้เหมาะสมเป็นธรรมต่อผู้ผลิตสินค้าเลือด พร้อมกับหาแนวทางคุ้มครองผู้บริโภคสินค้าเลือดที่ไม่ปลอดภัยให้ได้รับการเยียวยาความเสียหายอย่างเพียงพอและเหมาะสม