การศึกษาเชิงทดลองเพื่อดูการเพิ่มขึ้นของระดับวิตามินดีในเลือดหลังให้วิตามินดีสามในขนาด 1000 ยูนิต 3000 ยูนิต และ 6000 ยูนิตต่อวัน ในผู้ป่วยโรคลมชักที่ได้รับยากันชัก และมีภาวะพร่องวิตามินดี หรือภาวะขาดวิตามินดี

Abstract

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาเปรียบเทียบการเพิ่มขึ้นของระดับวิตามินดี (25(OH)D) ในเลือดหลังการให้วิตามินดีสามในขนาดต่างๆ ระหว่างผู้ป่วยที่ใช้ยากันชักกลุ่มที่มีผลเร่งปฏิกิริยาไซโตโครมพี 450 (enzyme inducing antiepileptic drugs, EIAEDs) และผู้ป่วยที่ใช้ยากันกลุ่มที่ไม่มีผลเร่งปฏิกิริยาไซโตโครมพี 450 (non-EIAEDs) เพื่อประมาณขนาดของวิตามินดีสามที่เหมาะสม ในการรักษาภาวะพร่องวิตามินดีหรือภาวะขาดวิตามินดีในผู้ป่วยที่ใช้ยากันชักกลุ่มเหล่านี้ วิธีการวิจัย การวิจัยเชิงทดลองแบบสุ่ม และมีการปกปิดผู้เข้าร่วมโครงการในผู้ป่วยคลินิกโรคลมชัก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ โดยคัดกรองผู้ป่วยที่มีภาวะพร่องวิตามินดี หรือภาวะขาดวิตามินดีมาทำการแบ่งเป็น 2 กลุ่ม ตามประเภทยากันชักที่ได้รับเป็นกลุ่ม EIAEDs และกลุ่ม non-EIAEDs โดยในแต่ละกลุ่มจะถูกสุ่มแบ่งเป็นกลุ่มย่อยอีก 3 กลุ่ม เพื่อให้วิตามินดีสามในขนาด 1000 ยูนิต 3000 ยูนิต และ 6000 ยูนิตต่อวัน เป็นเวลา 16 สัปดาห์ ตรวจวัดระดับ 25(OH)D ตั้งต้นและเมื่อสิ้นสุดการศึกษา และทำการเปรียบเทียบระดับ 25(OH)D ในแต่ละกลุ่มย่อย ผลการศึกษา ผู้ป่วยจำนวน 210 คน เป็นเพศหญิงร้อยละ 58 อายุเฉลี่ย 38.6±10.9 ปี ระดับดัชนีมวลกายเฉลี่ย 23.0±3.5 กิโลกรัมต่อตารางเมตร มีภาวะพร่องวิตามินดีหรือภาวะขาดวิตามินดีจำนวน 202 คน (ร้อยละ 96.2) โดยระดับ 25(OH)D เฉลี่ยเท่ากับ 17.7±6.3 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร ระดับ 25(OH)D เฉลี่ยเฉพาะกลุ่ม EIAEDs (126 คน) เท่ากับ 16.5±6.2 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร ซึ่งน้อยกว่ากลุ่ม non-EIAEDs (84 คน)(19.4±6.1 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ พบว่าในกลุ่ม non-EIAEDs มีระดับ 25(OH)D เพิ่มขึ้นมากกว่ากลุ่ม EIAEDs อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อได้รับวิตามินดีสามในขนาด 3000 ยูนิตและ 6000 ยูนิตต่อวัน โดยมีค่าเฉลี่ยของระดับวิตามินดีที่เพิ่มขึ้นคือ 14.2±5.9 และ 23.3±9.6 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร ตามลำดับ เปรียบเทียบกับกลุ่ม EIAEDs ที่เพิ่มขึ้น 8.8± 4.6 และ 14.3±7 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร ทั้งนี้ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเพิ่มขึ้นของระดับ 25(OH)D ได้แก่ ระดับ 25(OH)D ตั้งต้น อายุ ชนิดของยากันชัก และขนาดวิตามินดีที่ได้รับ การให้วิตามินดีสามในขนาด 3000 ยูนิตต่อวันสามารถเพิ่มระดับ 25(OH)D ให้มากกว่า 30 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร ในประมาณร้อยละ 50 ของผู้ป่วยกลุ่ม non-EIAEDs และร้อยละ 20 ของผู้ป่วยกลุ่ม EIAEDs ในขณะที่วิตามินดีสามขนาด 6000 ยูนิตต่อวันสามารถเพิ่มระดับ 25(OH)D ให้มากกว่า 30 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร ในผู้ป่วยกลุ่ม non-EIAEDs และ EIAEDs ได้ร้อยละ 95 และร้อยละ 65 ตามลำดับ สรุปผลการศึกษา ภาวะพร่องวิตามินดีหรือภาวะขาดวิตามินดีพบมากในผู้ป่วยคลินิกโรคลมชักโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทยโดยไม่ขึ้นกับชนิดยากันชักที่ได้รับ การแก้ไขภาวะพร่องวิตามินดีหรือภาวะขาดวิตามินดีของผู้ป่วยเหล่านี้ควรให้ วิตามินดีสามในขนาดอย่างน้อย 6000 ยูนิตต่อวันในผู้ป่วยที่ได้รับยากลุ่ม non-EIAEDs และให้ขนาดที่สูงขึ้นสำหรับผู้ที่ได้รับยากันชักกลุ่ม EIAEDs ทั้งนี้เพื่อป้องกันภาวะหรือโรคต่างๆที่อาจเกิดขึ้นจากภาวะพร่องวิตามินดีในอนาคต