ปัญหาการดำเนินการให้ทรัพย์สินตกเป็นของแผ่นดินตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ.2542

Abstract

อาชญากรรมเป็นพฤติกรรมที่เกิดขึ้นและคงอยู่ในสังคม ขณะที่สังคมพยายามควบคุมอาชญากรรม ที่เกิดขึ้น อาชญากรรมก็มีการพัฒนาตัวเองตลอดเวลา และนอกจากรูปแบบในการ ก่ออาชญากรรมที่เปลี่ยนไป วัตถุประสงค์ในการประกอบอาชญากรรมก็ได้มีการเปลี่ยนแปลงไปด้วย จากเดิมที่เป็น การประกอบอาชญากรรม เพื่อล้างแค้นหรือเพื่อการดำรงอยู่ของชีวิต กลายมาเป็นการก่ออาชญากรรม เพื่อผลประโยชน์ตอบแทนที่เป็นตัวเงิน หรือทรัพย์สินที่มีมูลค่ามหาศาล ปัจจุบันพบว่าการฟอกเงินถือเป็นปัญหาอาชญากรรมทางเศรษฐกิจที่สำคัญที่สร้างความเสียหายในวงกว้าง แม้ว่าพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินจะเป็นกฎหมายที่เข้ามามีบทบาทในการเสริมสร้างมาตรการในการดำเนินคดีกับผู้กระทำความผิดและทรัพย์สินที่ได้มาจากการกระทำความผิด โดยมีการนำมาตรการดำเนินการกับทรัพย์สินทางแพ่งมาใช้บังคับและได้ขยายหลักเกณฑ์การดำเนินการกับทรัพย์สินให้มีขอบเขตกว้างขึ้น กล่าวคือ สามารถยึดและอายัดทรัพย์สินที่เกี่ยวกับการกระทำความผิด ได้ทั้งหมด โดยไม่คำนึงว่าทรัพย์สินดังกล่าวจะมีการโอน รับโอน จำหน่าย ซุกซ่อน ปกปิด เปลี่ยนสภาพไปหลายครั้งแล้ว หรือตกไปเป็นกรรมสิทธิ์ของบุคคลอื่นแล้วก็ตาม ซึ่งเป็นข้อจำกัดในกฎหมายอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นประมวลกฎหมายอาญาหรือพระราชบัญญัติมาตรการในการปราบปรามผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติดแล้วก็ตาม แต่เนื่องจากการดำเนินการกับทรัพย์สินทางแพ่งดังกล่าวนับว่าเป็นมาตรการใหม่ยังไม่เคยถูกใช้มาก่อน ดังนั้นการบังคับใช้มาตรการดำเนินการกับทรัพย์สินทางแพ่งตามกฎหมายฉบับนี้พบว่ายังมี ปัญหาและอุปสรรคในการบังคับใช้ ทั้งในแง่ของข้อกฎหมายและในการปฏิบัติตามกฎหมาย อันเกิดมาจากการที่กฎหมายที่บังคับใช้อยู่ยังมีช่องว่าง ทำให้พนักงานเจ้าหน้าที่ซึ่งเป็นผู้บังคับใช้กฎหมายยังขาดแนวทาง ที่ชัดเจนในการถือปฏิบัติ ในวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้ชี้ให้เห็นถึงประเด็นปัญหาในการดำเนินการให้ทรัพย์สิน ตกเป็นของแผ่นดินตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินที่น่าสนใจไม่ว่าจะเป็นกรณี ทรัพย์สินสูญหายหรือไม่อาจติดตามกลับคืนมาได้และภายหลังศาลได้มีคำสั่งให้ทรัพย์นั้นตกเป็นของแผ่นดิน หรือกรณีประเทศไทยได้รับคำร้องขอจากต่างประเทศ เพื่อให้ดำเนินการกับทรัพย์สินที่ตั้งอยู่ภายในประเทศ หรือแม้แต่มีการนำทรัพย์สินที่ได้จากการกระทำความผิดมาชำระเป็นค่าเบี้ยประกันตามสัญญาประกันชีวิตหรือจ่ายเป็นค่าจ้างทนายความก็ตาม ขณะเดียวกันได้เสนอแนวทางในการบังคับคดีเพื่อให้เป็นไปตามคำสั่งศาล อันจะทำให้การดำเนินคดีฟอกเงินมีประสิทธิภาพมากขึ้น ทั้งนี้เพื่อเป็นหลักประกันแก่ประชาชนว่า การบังคับใช้กฎหมายฟอกเงินจะเป็นไปโดย ความบริสุทธิ์ ยุติธรรมและกระทบสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชน ที่รัฐธรรมนูญรับรองน้อยที่สุด สมดังเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน