มาตรการบังคับสิทธิทางแพ่งเกี่ยวกับสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญา : ศึกษาการละเมิดลิขสิทธิ์และเครื่องหมายการค้า

Abstract

ประเทศไทยเป็นประเทศสมาชิกขององค์การค้าโลกจึงมีพันธกรณีที่ต้องปฏิบัติตามความตกลงTRIPsที่ว่าด้วยเรื่องการบังคับสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญา ซึ่งในส่วนอารัมภบทได้กล่าวถึงสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาว่าเป็นสิทธิทางเอกชน (Private Rights) และในความตกลงได้กล่าวถึงการนำมาตรการทางแพ่งมาใช้ในการบังคับสิทธิเป็นหลัก โดยมีมาตรการทางอาญาเป็นมาตรการเสริมเพื่อให้ความคุ้มครองแก่ผู้ทรงสิทธิเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ในการสร้างโอกาสให้ผู้ทรงสิทธิสามารถเลือกมาตรการเยียวยาความเสียหายในกรณีละเมิดลิขสิทธิ์และเครื่องหมายการค้าที่เหมาะสมและเป็นธรรมมากที่สุด โดยพบว่า มาตรการทางแพ่งมีปัญหาหลักในด้านการพิสูจน์ความเสียหาย การกำหนดค่าเสียหาย และการบังคับคดี ตลอดจน การยุติการละเมิด ทำให้ผู้ทรงสิทธิเลือกที่จะนำมาตรการทางอาญามาใช้มากกว่ามาตรการทางแพ่งเพื่อให้ผู้กระทำละเมิดเข็ดหลาบ จึงต้องมีการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายเกี่ยวกับมาตรการบังคับสิทธิทางแพ่ง อาทิ การกำหนดค่าเสียหายที่กำหนดไว้แน่นอนในกฎหมาย (Pre-established Damages หรือ Statutory Damages) การกำหนดค่าเสียหายโดยผู้ประเมินราคาหรือตามราคาประเมินที่หน่วยงานกลางกำหนดไว้ การกำหนดค่าเสียหายอันเนื่องมาจากรายได้หรือกำไรจากการกระทำละเมิด (Account of Profits) การกำหนดค่าเสียหายในเชิงลงโทษ (Punitive Damages หรือ Exemplary Damages) มาตรการควบคุมผู้ประกอบการด้านทรัพย์สินทางปัญญา การวางแนวทางหรือข้อพิจารณาเบื้องต้นในการมีคำสั่งห้ามกระทำการ การห้ามเคลื่อนย้ายทรัพย์สิน (Mareva Injunction) ก่อนฟ้องคดีต่อศาล และการจัดการกับสินค้าที่ละเมิด ตลอดจน การแจ้งให้ผู้ทรงสิทธิทราบเกี่ยวกับบุคคลที่สามที่ร่วมในการทำละเมิด และการยึดทรัพย์สินของผู้กระทำละเมิด