แนวทางการจัดวางกลุ่มอาคารเพื่อลดการปล่อยคาร์บอนกรณีศึกษาศูนย์กลางธุรกิจและพาณิชยกรรม สีลม-สาทร

Abstract

ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของโลกสาเหตุสำคัญมาจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจกหรือคาร์บอนจากกิจกรรมของมนุษย์ ในกรุงเทพมหานครมีสัดส่วนของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่มากที่สุดจากการใช้พลังงานในอาคารและสิ่งปลูกสร้าง โดยเฉพาะบริเวณย่านศูนย์กลางธุรกิจและพาณิชยกรรมสีลม-สาทร ซึ่งเป็นย่านที่มีบทบาทความสำคัญระดับประเทศและมีความต้องการการใช้พลังงานในลำดับต้นๆ ของกรุงเทพฯ การใช้พลังงานในอาคารส่วนใหญ่มาจากการใช้พลังงานในการทำความเย็นของระบบปรับอากาศถึงร้อยละ 60 ของพลังงานในอาคารทั้งหมด เนื่องจากประเทศไทยตั้งอยู่ในเขตร้อนชื้น จึงส่งผลให้อาคารได้รับอุณหภูมิความร้อนจากแสงอาทิตย์ การใช้พลังงานในการทำความเย็นของระบบปรับอากาศจึงสูงขึ้นตามไปด้วย งานวิจัยมุ่งเน้นศึกษาการลดการใช้พลังงานในอาคารอันเป็นสาเหตุของการปล่อยคาร์บอนของกรุงเทพฯ โดยการจัดวางกลุ่มอาคารจากข้อได้เปรียบของอาคารสูงในย่านสีลม-สาทร ที่สามารถให้พื้นที่ร่มเงากับอาคารบริเวณใกล้เคียงได้ และศึกษาถึงลักษณะกายภาพของอาคารต่อประสิทธิภาพการลดการใช้พลังงานในอาคาร อาทิ รูปทรง ตำแหน่งที่ตั้ง ความสูง และระยะห่างระหว่างอาคาร เพื่อเสนอแนวทางการจัดวางกลุ่มอาคารเพื่อการประหยัดพลังงาน (%SAVE) และลดการปล่อยคาร์บอน (SAVE-CO2e) จากการคำนวณด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ Google Sketchup Pro 8 ร่วมกับ Openstudio 1.0.10 และ EnergyPlus 8.0 ผลการศึกษาพบว่า การจัดวางกลุ่มอาคารที่คำนึงถึงผลกระทบของเงาอาคารข้างเคียงสามารถประหยัดพลังงานและลดการปล่อยคาร์บอนของอาคารลงได้เฉลี่ยร้อยละ 6 ทั้งนี้ ผลกระทบของเงาอาคารสามารถลดการใช้พลังงานในการทำความเย็นของระบบปรับอากาศได้มาก ในขณะเดียวกันค่าการใช้พลังงานของระบบส่องสว่างจะสูงขึ้นเล็กน้อย นอกจากนี้ การจัดวางกลุ่มอาคารเพื่อผลต่อการประหยัดพลังงานและลดการปล่อยคาร์บอนควรคำนึงถึงตำแหน่งที่ตั้งของอาคารเป็นอันดับแรก และจึงพิจารณาถึงรูปทรง ความสูง และระยะห่างระหว่างอาคารซึ่งขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่ตั้งอาคารนั้นๆ อย่างไรก็ตาม ในย่านศูนย์กลางธุรกิจและพาณิชยกรรมสีลม-สาทร มีข้อจำกัดในด้านกายภาพและกฎหมายต่างๆ อาทิ แปลงที่ดินขนาดเล็ก ความกว้างของเขตทางที่แคบ และติดระยะถอยร่น เป็นต้น ทำให้ไม่สามารถจัดวางกลุ่มอาคารตามแนวทางของงานวิจัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพราะฉะนั้นก่อนการจัดวางกลุ่มอาคาร ควรมีการปรับปรุงกายภาพของพื้นที่ศึกษาให้มีขนาดแปลงที่ดินที่เหมาะสม การเพิ่มโครงข่ายการสัญจร และขนาดเขตทางที่เพียงพอเพื่อให้สามารถรองรับการพัฒนาได้อย่างมีประสิทธิภาพ