การถอดรหัสของผู้รับสารต่อการเสนอข่าวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยกรณีกรือเซะและตากใบ

Abstract

การวิจัยเรื่อง “การถอดรหัสของผู้รับสารต่อการเสนอข่าวสารของสถานีวิทยุกระจายเสียงไทยแห่งประเทศไทยกรณีกรือเซะและตากใบ” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการนำเสนอข่าวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยและการตีความของผู้รับสารในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ คือ จังหวัดปัตตานี ยะลาและนราธิวาส ในกรณีกรือเซะและตากใบ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัย คือ การศึกษาตัวบทของรายการข่าวภาคบังคับของทั้ง 2 กรณีและการศึกษาผู้รับสารด้วยวิธีสนทนากลุ่ม ผลการวิจัยพบว่า สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยมีการนำเสนอข่าวเพื่อสร้างความชอบธรรมให้กับรัฐในกรณีกรือเซะและตากใบ โดย “ข่าว” มีรูปแบบที่เป็นทางการเพื่อสร้างความน่าเชื่อถือให้แก่ผู้ฟังและมีตัวบทที่เอื้อต่อการสร้างความชอบธรรมให้กับรัฐ โดยการรายงานข่าวกรณีกรือเซะพบว่า การรายงานข่าวเน้นความสำเร็จในการปราบปรามกลุ่มผู้ก่อความไม่สงบจนเสียชีวิต จำนวน 106 คนและหลีกเลี่ยงการนำเสนอความขัดแย้งของรัฐบาล ในการตัดสินใจใช้ความรุนแรงเข้าปราบปรามกลุ่มผู้ก่อความไม่สงบในมัสยิดกรือเซะ ในรายงานข่าวกรณีตากใบพบว่า มีการปิดบังความผิดพลาดของรัฐจากการขนย้ายผู้ชุมนุมจนทำให้มีผู้เสียชีวิตภายใต้การควบคุมของรัฐจำนวน 78 คน จากการศึกษาการทำงานของผู้สื่อข่าวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย ซึ่งปฏิบัติหน้าที่อยู่ในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้พบว่า ปฏิบัติงานอยู่ภายใต้กรอบนโยบายของฝ่ายความมั่นคง โดยการทำงานถูกรวมศูนย์เอาไว้จากส่วนกลางและมีความคิดความเชื่อต่อการปลูกฝังความเชื่อมั่นในรัฐให้กับผู้ฟัง โดยมีสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยเป็นกลไกในการสร้างความชอบธรรมให้กับรัฐในการปราบปรามกลุ่มก่อความไม่สงบในกรณีกรือเซะและตากใบด้วยวิธีการ 1) การสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ฟัง 2) ความพยายามของรัฐในการแก้ปัญหาพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ 3) การอ้างวาทกรรมความสามัคคีและเอกภาพในชาติ 4) การสร้างความเห็นพ้องและแย่งชิงมวลชน 5) การสร้างความชอบธรรมในการปราบปรามกลุ่มผู้ก่อความไม่สงบ 6) การลดความน่าเชื่อถือของฝ่ายตรงข้าม 7) การย้ำว่าสื่อของรัฐเท่านั้นที่มีความน่าเชื่อถือ ผลการวิจัยจากการสนทนากลุ่มผู้รับสารจำนวน 3 กลุ่มหลักคือ กลุ่มชาวบ้าน, กลุ่มผู้นำทางความคิด, และเจ้าหน้าที่รัฐพบว่าผู้รับสารส่วนใหญ่ มีการตีความปฏิเสธความหมายมากกว่าที่จะคล้อยตามการรายงานข่าวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย ขณะที่กลุ่มผู้นำทางความคิด มีการตีความต่อรองความหมายอยู่บนจุดยืนเชิงผลประโยชน์ของตนและพบว่าผู้รับสารกลุ่มชาวบ้าน ไม่เพียงแต่ปฏิเสธความหมายจากการรายงานข่าวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยเท่านั้นแต่ยังเรียกร้องหาสื่อต่างประเทศในการรายงานข่าวในกรณีตากใบ ซึ่งแสดงให้เห็นภาวะความไม่เชื่อถือเฉพาะแต่สื่อมวลชนของรัฐเท่านั้น แต่หมายรวมถึงว่ากลุ่มชาวบ้านไม่มีความไว้วางใจต่อสื่อมวลชนทุกแขนงของประเทศไทยอีกด้วย