พัฒนาการของการรับรองสิทธิและการจำกัดสิทธิในทรัพย์สินในระบบกฎหมายไทย

Abstract

สิทธิในทรัพย์สินเป็นสิทธิธรรมชาติที่มีค่าอันสูงสุดที่แสดงออกถึงการมีเสรีภาพของมนุษย์อย่างแท้จริงเพราะมิได้รับสิทธินั้นมาจากผู้ใดแม้แต่รัฐ และทรัพย์สินเกิดจากการใช้กำลังแรงกายและสติปัญญาของมุษย์ในการสรรค์สร้างขึ้น สิทธินั้นจึงเป็นของผู้สร้างนั้นโดยสมบูรณ์โดยที่ไม่มีใครสามารถพรากเอาไปได้ สำหรับประเทศไทยพบว่าได้มีการรับรองสิทธิในทรัพย์สินเป็นลายลักษณ์อักษรในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2475 เป็นต้นมา จนถึงรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2560 ซึ่งเป็นฉบับปัจจุบัน จากการศึกษาถึงพัฒนาการ แนวความคิดของการรับรองสิทธิและการจำกัดสิทธิในทรัพย์สินในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยและระบบกฎหมายไทย ทำให้พบว่าประเทศไทยได้วางขอบเขตของการรับรองสิทธิและการจำกัดสิทธิไว้ภายใต้กฎหมายและภายใต้หน้าที่ต่อส่วนรวม อันพบได้จากการบัญญัติกฎหมายต่าง ๆ เพื่อมารับรองสิทธิและจำกัดสิทธิในทรัพย์สินของประชาชนมากมายหลายฉบับแบบมีมิติที่กว้างขวางและหลากหลาย โดยเฉพาะการจำกัดสิทธิในทรัพย์สินที่พบว่ามีการจำกัดสิทธิที่เป็นการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์เพื่อการพัฒนาประเทศด้านโครงสร้างพื้นฐานทำให้ประชาชนถูกจำกัดสิทธิในทรัพย์สินที่เพิ่มมากขึ้น รวมถึงการถูกจำกัดสิทธิการใช้ประโยชน์ในทรัพย์สินทั้งอสังหาริมทรัพย์ สังหาริมทรัพย์และทรัพย์สินทางปัญญาที่แสดงออกด้วยการการควบคุมมากขึ้น จากการศึกษาพบว่าในกรณีที่รัฐต้องจำกัดสิทธิในทรัพย์สินต้องตีความเคร่งครัด และหากรัฐต้องออกกฎหมายใหม่เพื่อมาจำกัดสิทธิในทรัพย์สินต้องสอดคล้องกับหลักความจำเป็นตามที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญ โดยเทียบเคียงกับหลักการตีความในรัฐธรรมนูญของสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีที่ว่า “ไม่ว่ากรณีใดก็ตามการจำกัดสิทธิขั้นพื้นฐานตามที่รัฐธรรมนูญกำหนดไว้นั้น จะมีผลกระกระเทือนต่อเนื้อหาสาระสำคัญ หรือ แก่นของสิทธิเสรีภาพไม่ได้”